Περί σχινοκαρπίας ελαιοδέντρων και… ακαρπίας ενεργειών!
Φαίνεται ότι πολλοί παράγοντες του αγροτικού και πολιτικού χώρου στη βιασύνη τους να επιδείξουν το υψηλό ενδιαφέρον τους για τις ζημιές που έχει υποστεί φέτος η ελαιοπαραγωγή της Κρήτης από τους καύσωνες της άνοιξης, επιστρατεύουν τις δικές τους “περί φυτών αιτιων” γνώσεις για να κάνουν δηλώσεις επικοινωνιακά αρεστές για τους θιγόμενους αλλά τεχνοκρατικά άστοχες! Έτσι με περισσή ελαφρότητα χρησιμοποιούν όρους όπως “σχινοκαρπία”, “ακαρπία” κ.ά. σαν αίτια των ζημιών και όχι σαν αποτελέσματα που είναι πραγματικά.
Προσφέρουν έτσι, την ευκαιρία σε παράγοντες του ΕΛΓΑ να απαντούν με στόμφο ότι η “σκινοκαρπία” δεν αποζημιώνεται γιατί δεν αναφέρεται στον Κανονισμό! Πράγμα που ασφαλώς συμβαίνει, αφού πράγματι ο Κανονισμός του ΕΛΓΑ δεν αναγράφει τις ονομασίες των ζημιών και μάλιστα όπως στην λαϊκή γλώσσα αποκαλούνται, αλλά αναφέρει (άρθ. 6) τα φυσικά αίτια των οποίων οι βλαπτικές συνέπειες αποζημιώνονται.
Ωστόσο η “σκινοκαρπία” όπως ονομάζεται στη γλώσσα των παραγωγών το φαινόμενο της παραγωγής καρπών πολύ μικρών, χωρίς πυρήνα, όπως του σκίνου, είναι συνέπεια (και όχι αίτιο) που προκαλείται από ανώμαλες φυσικές συνθήκες, όπως οι υψηλές θερμοκρασίες, κατά τα στάδια της πρώτης ανάπτυξης του καρπού. Άρα γίνεται μετά την κομπόδεση αφού προϋποθέτει την ύπαρξη καρπού. Το ίδιο και η καρπόπτωση. Άρα ΑΠΟΖΗΜΙΩΝΟΝΤΑΙ από τον ισχύοντα Κανονισμό του ΕΛΓΑ όπως αναφέρεται σε υπομνήματα του ΣΕΔΗΚ και του ΣΠΑΚΕ!
Επομένως ο ΕΛΓΑ και ειδικά οι επιστήμονές του πρέπει να αναγνωρίσουν την αλήθεια και να μην συνεχίζουν τις δήθεν “τεχνοκρατικές δικαιολογίες” ότι δεν αποζημιώνονται επειδή δεν αναφέρονται στον Κανονισμό, οι λέξεις σκινοκαρπία, καρπόπτωση κ.λπ.. Αυτές δεν είναι ζημιογόνα αίτια είναι επιπτώσεις και αποτελέσματα των αιτίων !
Οσο αφορά την ανθόπτωση, ασφαλώς θα πρέπει να τροποποιηθεί ο Κανονισμος ώστε να καλύπτεται και αυτή στην περίπτωση που προκαλείται από καύσωνα, όπως ακριβώς και για τον παγετό. Διαφορετικά η Ν. Ελλάδα και η Κρήτη μεροληπτικά τίθενται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τη Β. Ελλάδα!
Βέβαια, οι διαμαρτυρίες φορέων συνεχίζονται. Μετά τον ΣΕΔΗΚ και ο ΣΠΑΚΕ (Σύνδεσμος Προστασίας και Ανάδειξης Κρητικού Ελαιολάδου) που είχε προ ήμερων Γ.Σ. στα Χανιά, πηρέ απόφαση για επαναφορά του θέματος με νέο υπόμνημα το οποίο θα υποβάλει, ενώ ανάλογα υπομνήματα υποβλήθηκαν πρόσφατα από βουλευτές και από την Λακωνία την Εύβοια κ.ά..
Ωστόσο, το ΥΠΑΑΤ συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο να αναφερει με δηλώσεις της ηγεσίας του τις ζημιές στην Ελαιοκαλλιέργεια ως «ζημιές από ακαρπία – κακή καρπόδεση» και ότι παρακολουθεί την εξέλιξη του φαινομένου… ώστε να υποβάλει αίτημα αποζημίωσής τους απο τις λεγόμενες Κρατικές Οικονομικές Ενισχύσεις (ΚΟΕ) στις αρχές του νέου έτους μαζί με όλες τις καλλιέργειες, το οποίο πρέπει να εγκρίνει η Ε.Ε..
Με άλλα λόγια παραπέμπει στις καλένδες το όλο θέμα και επιπλέον το εμπλέκει σε άγνωστες διαδικασίες που θα βασιστούν όχι σε πραγματικές εκτιμήσεις αλλά μαλλον στα στοιχεία των ελαιοτριβείων! Έλεος!
Εφτασε η νέα σοδειά, κτυπημένη από τους καύσωνες και τον δάκο
Με πρωτοπορία από την Κίσαμο άρχισε τώρα και 10 περίπου μέρες η συγκομιδή της πλέον φτωχής βεντέμας της τελευταίας εικοσαετίας στην Κρήτη. Πραγματι, σύμφωνα με δειγματοληπτική διερεύνηση που εκανε στην Κρήτη ο ΣΕΔΗΚ, η συγκομιδή φαίνεται ότι άρχισε κανονικά από τις πρώτες Νοέμβρη στην Κίσαμο με επίκεντρο την περιοχή από Κολυμπάρι μέχρι Άστρικα, όπου καμία 10αριά ελαιοτριβεία φαίνεται να έχουν βγάλει 20-30 τόνους καθένα. Πρόκειται για την περιοχή όπου παραδοσιακά αρχίζει πρώτα η συγκομιδή κάθε χρόνο, μάλλον από συνηθεία και όχι γιατί υπάρχουν κάποιοι ιδιαίτεροι λόγοι.
Στις υπόλοιπες περιοχές της Κρήτης η συγκομιδή άρχισε σποραδικά στον Αποκόρωνα , στο Ακρωτήρι Χανίων, ενώ στις άλλες περιοχές υπάρχει ακόμη κάποια αναμονή με τα πλείστα ελαιοτριβεία να προγραμματίζουν έναρξη στις 19 Νοέμβρη, ελπίζοντας μέχρι τότε για κάποια καλή βροχή η οποία θα βοηθήσει, όπως σωστά πιστεύουν και στο λάδωμα αλλά και στο… ξελάδωμα του καρπού στα ελαιοτριβεία!
Οι αποδόσεις του καρπού σε λάδι
Οι αποδόσεις του καρπού σε λάδι, που μας αναφέρθηκαν ήταν σχετικά καλές για την εποχή και κυμανθήκαν από 3,9/1 έως 4,5/1 με μ.ο. γύρω στο 4/1, πράγμα που βέβαια οφείλεται στο ότι η μειωμένη καρποφορία έδωσε κάπως μεγαλύτερο μέγεθος καρπού και καλύτερη ελαιοποίηση. Πέρυσι την ίδια περίοδο οι αποδόσεις ηταν περίπου 5,7/1.
Αυξημένες οι οξύτητες
Αντίθετα οι οξύτητες του λαδιού που παράγεται ήταν αρκετά υψηλές. Οπωσδηποτε η εξέλιξη της οξύτητας θα εξαρτηθεί απο τον καιρό. Αν υπάρξουν λιακάδες και υψηλές θερμοκρασίες, όπως πέρυσι, μπορεί και να αυξηθεί, ενώ σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να μειωθεί.
Στην Πελοπόννησο η συγκομιδή άρχισε και φέτος αρκετά νωρίς για την πρώιμη ποικιλία “Αθηνοληά” στους Αγίους Αποστόλους Λακωνίας και ο πρώτος διαγωνισμός που κάνει ο εκεί Συν/σμος, που θεωρείται ενδεικτικός για όλη την χρονιά, πραγματοποιήθηκε ήδη στις 30 Οκτωβρίου, μια εβδομάδα νωρίτερα από ό,τι πέρυσι, αλλά απέβη άκαρπος.
Στην Ισπανία όπου η παραγωγή φέτος είναι υψηλή, η συγκομιδή άρχισε κατά περιοχές, από τα τέλη Οκτωβρίου.
Ο ρυθμός της όμως φαίνεται ότι παρουσιάζει διακυμάνσεις με την πρόοδο του χρόνου εξαιτίας του ότι οι παραγωγοί που έχουν άμεση ανάγκη για χρήματα, αντιδρώντας στις χαμηλές τιμές που προσφέρει η αγορά για ελαιόλαδο φετινής σοδειάς, καθυστερούν τη συγκομιδή του καρπού που προορίζεται για λάδι και επιταχύνουν τη συγκομιδή του καρπού που προορίζεται για παρασκευή βρωσίμων.
Αυξημένη η παγκόσμια παραγωγή αλλά σημαντικά μειωμένη σε Ελλάδα, Τουρκία και Τυνησία
Η παραγωγή φέτος στην Ελλάδα σύμφωνα με πληροφορίες απ’ όλη την χωρά, θα είναι αρκετά μειωμένη και εκτιμάται ότι θα πέσει αρκετά κάτω από -50% σε σχέση με τον πραγματικό μέσο όρο της.
Ωστόσο οι εκτιμήσεις που δίδονται τώρα από το ΥΠΑΑΤ στο Διεθνές Συμβούλιο Ελαιόλαδου την ανεβάζουν σε 230χ.τ. δηλαδή μειωμένη μονό κατά -30% σε σχέση με τον μ.ο. των 320 χ.τ. που αντιστοιχεί στις, άγνωστο γιατί, πάντοτε διογκωμένες εκτιμήσεις του.
Αντίθετα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τοπικών παραγόντων, η παραγωγή της χωράς θα είναι φέτος πολύ χαμηλότερη και ζήτημα να φθάσει συνολικά τους 120 χ.τ. αφού στις κυρίες ελαιοκομικές περιοχές, όπως στην Κρήτη, εκτιμάται μείωση -65% και παραγωγή 35χ.τ., στην Λακωνία μείωση
-35% και παραγωγή 20 χ.τ., στη Λέσβο μείωση 50% και παραγωγή 8χτ ενώ αρκετά μειωμένη αναφέρεται και στη Χαλκιδική και τα Δωδεκάνησα.
Σε παγκόσμιο επίπεδο οι προβλέψεις που ανακοινώθηκαν στις 08/11/2013 από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιόλαδου, φέρουν την παγκόσμια παραγωγή αρκετά αυξημένη σε σχέση με πέρυσι που ήταν αρκετά χαμηλή λόγω της μειωμένης παραγωγής της Ισπανίας αφού την εκτιμούν σε 3,2 εκ. τόνους έναντι 2,7 εκ. τόνους της περσινής.
Με βάση τα στοιχεία αυτά, αυξημένη παραγωγή θα έχουν φέτος σε σχέση με πέρυσι η Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία και Μαρόκο, ενώ μειωμένη παραγωγή θα έχουν η Τυνησία (-4%), η Τουρκία και η Ελλάδα (-30%).
Τα στοιχεία τής προβλεπόμενης παραγωγής σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου για την προβλεπόμενη εσοδεία της ερχομένης περιόδου έχουν όπως στον Πιν. 1 .
Τιμές: Με ενδείξεις προς τα άνω στην Ελλάδα, σχετικά σταθερές στην Ισπανία!
Παρά το ότι η συγκομιδή στην Κρήτη αλλά και σε διαφορές περιοχές της Ελλάδας και των άλλων χώρων άρχισε ήδη και συνεχώς εντείνεται, εντούτοις η ψυχολογία της αυξημένης προσφοράς που συνήθως αναμένει αυτή την περίοδο το εμπόριο δεν φαίνεται να έχει δημιουργηθεί στον βαθμό που ίσως επιθυμούσε.
Στην Κρήτη και Πελοπόννησο
Στην Κρήτη τον τελευταίο μήνα οι τιμές του έξτρα έδειξαν να κρατούνται σταθερές κυμαινόμενες μεταξύ 2,35 -2,50€/Κ όπως αναλυτικότερα φαίνονται κατά επιχείρηση στο Δελτίο Τιμών του ΣΕΔΗΚ της 12 Νοεμβρίου (www.sedik.gr).
Ωστόσο αγοραπωλησίες σε σχετικά μεγάλες ποσότητες και καλές ποιότητες φαίνεται ότι γίνονται απο τοπικούς Τυποποιητές σε τιμές μεγαλύτερες αφού Συνεταιρισμοί όπως ο Α.Σ. Παπαγιαννάδων Σητείας πλήρωσε παραγωγούς του μέχρι και 2,85 €/Κ.
Βέβαια οι τιμές που προσφέρονται αφορούν κυρίως λάδια περασμένης εσοδείας, αφού τα καινούργια λάδια είναι ακόμη πολύ λίγα και δεν φαίνεται να έχουν διατεθεί ακόμα στην αγορά.
Στην Πελοπόννησο οι τιμές που δίδονται στο Δελτίο Τιμών του ΣΕΔΗΚ (www.sedik.gr) της 12/11 κυμαίνονται για το έξτρα στα 2,35-2,50 €/Κ ενώ στον ΑΣ Ελαιώνα των Γαργαλημένων έφτασαν στα 2,85 €/Κ για τους Συνεταίρους του.
Ο διαγωνισμός των Αγ, Απόστολων που αφορούσε ποσότητα 92 τόνων ελαιολάδου Αθηνολιάς (95%) και Κορωνέικης (5%), οξύτητας 0,5ο υπήρξε άκαρπο, αφού η προσφορά των Αφων Χελιώτη ΑΕ με 2,65 το κιλό υπορράφθηκε, ως ασύμφορη απο τον Συν/σμό.
Υπόψη ότι πέρυσι στην ιδία δημοπρασία έγινε κατακύρωση, 85 τόνων, με τιμή 2,911€/κιλό στην εταιρεία “Βιολογικά-Οικολογικά Προϊόντα Σητείας” στην οποία μετέχει και η Μονή Τοπλού.
Στην Ισπανία και Ιταλία
Στην Ισπανία, οι μέσες τιμές για το έξτρα παρθένο (βλέπε σχήμα), παρά την πτωτική πορεία που ακλούθησαν τον Σεπτέμβριο πέφτοντας από τα 2,60 στα 2,30 €/Κ, τον Οκτώβριο κρατηθήκαν κυμαινόμενες μεταξύ 2,30-2,40 €/Κ, ενώ οι μέγιστες, που αντιστοιχούν στα δικά μας έξτρα 0,3ο, κυμανθήκαν απο 2,60-2,70 €/Κ.
Βασική αίτια η κάποια αντίσταση των παραγωγών οι όποιοι καίτοι αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας, περιόρισαν τον ρυθμό της συγκομιδής στις λαδολιές και στραφήκαν στη συγκομιδή των επιτραπέζιων όπου οι τιμές είναι καλύτερες. Ωστόσο, το μέχρι ποτέ θα κρατήσει η αντίσταση αυτή, δεν είναι γνωστό και επομένως δεν μπορούν να εκτιμηθούν εύκολα οι παραπέρα εξελίξεις. Πάντως τα αποθέματα στην περιοχή Χαεν ανακοινώθηκαν μειωμένα σε 70 χ.τ. και το εμπόριο έδειξε κάποια στροφή στην προμήθεια λαμπάντε.
Στην Ιταλία την εβδομάδα 4-10 Νοέμβριου οι τιμές παραγωγού μειώθηκαν ελαφρά σε σχέση με την προγούμενη εβδομάδα και κυμάνθηκαν στα 2,73 για το έξτρα, στα 2,20 για το απλό παρθένο και στα 1,78 για το Βιομηχανικό (Λαμπάντε).
Σταθερά υψηλές όπως πάντα ήταν οι τιμές για τα ΠΟΠ/ΠΓΕ που κυμανθήκαν μεταξύ 2,83-9,5 €/Κ.
Γαστρονομικός τουρισμός στην Κρήτη με… το ελαιόλαδο μόνο στα πρωινά!
Οι πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη γαστρονομικού τουρισμού στην Κρήτη, που με ικανοποίηση παρατηρούνται τελευταία, ασφαλώς μπορούν να έχουν σημασία πολύ μεγαλύτερη απο εκείνη που από πρώτης όψεως φαίνεται, αν από το στάδιο των λεκτικών και επικοινωνιακών διατυπώσεων προχωρήσουν σε ουσιαστικές ενέργειες και αλλαγή νοοτροπίας. Γιατί η Κρήτη, διαθέτει, ευτυχώς ακόμη, γαστρονομία που έχει και παράδοση και ιστορία χιλιετηρίδων, και ασύγκριτη αποδεδειγμένη γευστική υπεροχή αλλά και Ιατρικά τεκμηριωμένη υγιεινή αξία! Αλλά όλα αυτά ή μένουν “στο ντουλάπι” ή γίνεται προσπάθεια να αξιοποιηθούν, δυστυχώς, μόνο επικοινωνιακά!
Γιατί, ποιος δεν γνωρίζει, ότι στην πλειοψηφία των Επιχειρήσεων Μαζικής Εστίασης του νησιού, το ελαιόλαδο έχει υποκατασταθεί σχεδόν πλήρως, ιδίως στα τηγανητά που απορροφούν το 70% της συνολικής κατανάλωσης λιπαρών, από άλλα υποβαθμισμένης γευστικής και υγιεινής αξίας φυτικά η και ζωικά λάδια!
Αρα, η πρωτοβουλία για καθιέρωση έστω και μερικώς της χρήσης ελαιολάδου μόνο στα πρωινά των Ξενοδοχείων, όπως πρόσφατα ανακοινώθηκε, είναι μεν θετική αλλά ουδόλως επαρκής για να στηρίξει και να εδραιώσει μια γενικά θετική και ελκτική γαστρονομική εικόνα του Κρητικού τουρισμού. Το ίδιο και οι γαστρονομικές εκθέσεις, γευσιγνωσίας κ.λπ. που καλώς οργανώνονται τελευταία σε διάφορες χώρες, αλλά στην πράξη δεν έχουν συνεπή συνεχεία στο τοπικό επίπεδο.
Το Δίκτυο “ΕλαιοΓευσίες” το οποίο επανίδρυσε ο ΣΕΔΗΚ και στο οποίο μετέχουν κυρίως Επιχειρήσεις Εστίασης και έχει σαν κύριο χαρακτήρα του την αποκλειστική χρήση ελαιολάδου σε όλα ανεξαιρέτως τα φαγητά, εδέσματα και ιδίως τα τηγανητά, αποτελεί μια φιλόδοξη πρωτοβουλία στην οποία, με δυσκολία βρέθηκαν μόλις 40 επιχειρήσεις της Κρήτης για να δηλώσουν συμμετοχή, απόδειξη του κλίματος υπέρ της χρήσης σπορελαίων!
Το Δίκτυο αυτό ήδη ξεκινά την προσπάθειά του και αναμένει την στήριξη κατ’ αρχήν των ελαιοπαραγωγών που είναι σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του νησιού. Και αυτοί δεν πρέπει ασφαλώς να αρκεστούν στην προτίμηση των καταστημάτων “ΕλαιοΓευσίες” αλλά και στα άλλα καταστήματα που πηγαίνουν, να ζητούν τηγανητά με ελαιόλαδο!
δρ Νίκος Μιχελάκης
