Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Δονκιχώτης για πάντα

+ Μιχάλης Κυριάκου Μακράκης
Ομότιμος καθηγητής φιλοσοφίας Θρησκείας στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εκδόσεις “Μαίστρος”, κυκλοφορία  2007, σειρά “Τέχνες και Γράμματα”.

Το διασημότερο βιβλίο που γράφτηκε, τυπώθηκε και εκδόθηκε από τις αρχές του τυπογραφικού Γουτεμβεργιανού πολιτισμού.

Συγγραφέας του ήταν ο ισπανός Θερβάντες,  του υπέρλογου της “υποκειμενικής παραφροσύνης”, που μάχεται κατά της “αντικειμενικής παραφροσύνης”.  Αυτήν που είχε στην εποχή του Θερβάντες η αριστοκρατία της Μαδρίτης. Όπως έχουν και σήμερα πολλοί από τους “κατέχοντες” τα πλούτη, αλλά και εκείνοι οι “εκλεκτοί” μεταξύ των ανθρώπων. Αλλά και οι εξουσιαστές των λαών που εξοντώνουν με εξωφρενική βία άλλους λαούς. Το βιβλίο “Δον Κιχώτης” του Θερβάντες  πρωτοκυκλοφόρησε το 1685.
Στον παγκόσμιο εορτασμό που έγινε για τα 400 χρόνια της κυκλοφορίας του, σε όλον τον κόσμο και στην Ελλάδα, το βιβλίο αυτό το 2002 κρίθηκε από τους 100 μεγαλύτερους σύγχρονους συγγραφείς του κόσμου, ως το ωραιότερο βιβλίο όλων των εποχών.  Για αυτό το βιβλίο ο Μιχ. Μακράκης έγραψε 5 σημαντικά δοκίμια που δημοσιεύτηκαν στα Χανιώτικα Νέα το 2005. Στα δοκίμια αυτά αναλύονται οι σκέψεις διάσημων συγγραφέων για τον υποκειμενικό ιδεαλισμό του Θερβάντες, με τους κάτωθι τίτλους:
• Δον Κιχώτης για Πάντα – Ιδεαλισμός και Ρεαλισμός με βάση τις απόψεις του διάσημου ισπανοαμερικανού συγγραφέα Γεωργίου Σανταγιάννα (George Santayana).
• “Το Πρότυπο” υποκειμενικής παραφροσύνης κατά τον Σαίρεν Κίρκεγκωρ (Seren Kjerkegor), πατέρα της φιλοσοφίας του υπαρξισμού.
• “Tο Πάθος”  ως απώλεια και σωτηρία στον Δον Κιχώτη του Θερβάντες και στον Ηλίθιο του Ντοστογιέβσκι ανάλυση Μιχάλη Μαρκάκη.
• Η σχέση της Θεωρίας – Πράξης κατά τον διάσημο Ιταλό φιλόσοφο Τζοβάνι Παπίνι (Giovanni Papini).
• “Αγάπη Κραταιά ως ο Θάνατος” στον μον σινιόρ Κιχώτη, του Γκράχαμ Γκριν.

ΕΝΑΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΟΣ ΧΑΝΙΩΤΗΣ, ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Στην ετήσια μνήμη του, εδώ στα Χανιά δημιουργείται “KYKΛΟΣ ΦΙΛΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΚΥΡ. ΜΑΚΡΑΚΗ” τακτικού καθηγητή της φιλοσοφίας της θρησκείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αποδήμησε εν ειρήνη στις 11 Μαΐου 2016. Ο Μιχ. Μακράκης με πρωτοποριακή πανεπιστημιακή διδασκαλία, με σημαντικό συγγραφικό έργο, με πλείστα όσα βιβλία, δοκίμια, αφιερώματα κλπ, ήταν ένας αληθινός, πιστός και μύστης του βαθύτερου πνεύματος της Ορθοδοξίας, τόσο στην ελληνική όσο και την οικουμενική έκφραση και λειτουργία της. Με έμφαση των μελετών του για την ευρωπαϊκή, την αμερικανική, τη ρωσική Ορθοδοξία. Με δικά του έργα μελετών και για τους μεγάλους Ρώσους συγγραφείς όπως ο Τολστόι, ο Ντοστογιέφσκι και πολλοί άλλοι. Σημαντική είναι η διδακτορική του διατριβή χιλίων περίπου σελίδων με τίτλο “Ζωή και Θάνατος στον Τολστόι”.

ΘΕΟΛΟΓΟΣ – ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΜΕ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Όμως ο Μιχ. Μακράκης παράλληλα με τις σύγχρονη εποπτεία του σε όλους τους τομείς της γνώσης, είχε βαθιά ενδιατρίψει στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό τον ευρωπαϊκό, τον βυζαντινό και τον παγκόσμιο. Με ιδιαίτερες έρευνες για τη φιλοσοφία, τη θρησκειολογία, την τέχνη ακόμα και τη ζωγραφική που την είχε σπουδάσει στην Αμερική αλλά και τη μεγάλη μουσική, καθώς και το θέατρο από την αρχαία τραγωδία ως όλους τους σταθμούς της εξέλιξής του. Για να ασχοληθεί ιδιαίτερα με το μοντέρνο θέατρο και ιδιαίτερα με το θέατρο του παραλόγου.

ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΗΡΥΓΜΑ
Παράλληλα όμως ήταν άριστος γνώστης της πρώιμης μεγάλης φιλοσοφίας όλων των αιώνων, αλλά και όλων των σχολών της μεγάλης ελληνικής φιλοσοφίας καθώς και της παγκόσμιας. Επίσης ήταν ένα βαθυστόχαστος μελετητής των μεγάλων πατέρων της Ορθοδοξίας. Ο Μ.Μ. πριν να γίνει πανεπιστημιακός καθηγητής, εργάστηκε για χρόνια ως διευθυντής εκδόσεων της αποστολικής διακονίας. Σε αυτή τη περίοδο ασχολήθηκε με το σύγχρονο κηρυγματικό λόγο, σε μία τόσο δύσκολη εποχή για το πολιτισμό γενικά, και ιδιαίτερα για τη Θρησκεία και τη εκκλησία. Όμως ασχολούμενος ιδιαίτερα με το σύγχρονο κηρυγματικό λόγο έγραψε και έκανε ένα σύγχρονο κυριακοδρόμιο με 52 πρότυπα κηρύγματα. Αυτά όλα εκδόθηκαν σε τόμο με τίτλο “Λευκές Χώρες”, ενώ έγινε και μία δεύτερη έκδοση από την Αποστολική Διακονία για τη θεωρία του νέου κηρύγματος.

ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ
Ο Μ.Μ. ήταν Χανιώτης με την πιο ουσιαστική έννοια του τρόπου του και του λόγου του. Χωρίς ποτέ να θέλει να προβάλει τον εαυτό του, τα βιβλία του, τις μελέτες του. Διατήρησε ως το τέλος, της γεμάτης πνευματικής του ζωής, αυτή τη στάση. Βασικά, η μόνη του εξαίρεση ήταν τα άρθρα του στα ‘’Χανιώτικα Νέα’’ που έγραφε κατά καιρούς. Πρωτότυπα άρθρα όπως αυτά που έγραψε και για τον ‘’Δον Κιχώτη για πάντα’’. Ένα βιβλίο στο οποίο αναφερόμαστε με τη συγκυρία του διεθνούς συνεδρίου των Μουσείων Τυπογραφίας στα Χανιά.  Το οποίο οργάνωσε το πολυβραβευμένο Μουσείο Τυπογραφίας των “Χανιώτικων Νέων”.

ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ
Το βιβλίο του Θερβάντες “Δον Κιχώτης” το οποίο όπως αναφέραμε προηγούμενα θεωρήθηκε στη σύγχρονη εποχή το ωραιότερο βιβλίο όλων των εποχών, ο Μ.Μ. έγραψε 5 δοκίμια που επισήμανε τη παγκόσμια επιτυχία αυτού του βιβλίου, που το βράβευσαν οι 100 πιο διάσημοι συγγραφείς γιατί ήταν το μόνο βιβλίο που δεν βασιζόταν σε καμία από τις πολιτικές, κοινωνικές και φιλοσοφικές ιδεολογίες. Ήταν το μοναδικό βιβλίο που όπως τονίσαμε παραπάνω είχε τη χαρακτηριστική αξία του ‘’υπέρλογου’’ για να γράψει ο Θερβάντες εκείνα που δεν μπορούσαν να γράψουν, ούτε οι ιστοριογράφοι της εποχής του, αλλά ούτε ακόμα και οι μυθιστοριογράφοι της σύγχρονης εποχής και της όποιας πρωτοπορίας. Γιατί ο Θερβάντες δεν έβλεπε τα πράγματα με την συμβατική λογική αλλά με μία ευρύτερη ματιά, κυνηγώντας σκιές για να αντιμετωπίσει το κακό του κόσμου. Γιατί όπως έκανε με τους ανεμόμυλους που τους θεώρησε ως θανάσιμους εχθρούς κατά της ανθρωπότητας, έδειξε το πάθος της υπέρλογης αντιμετώπισης των πραγμάτων. Αλλά και το ίδιο έκανε και με τα ζώα και τα φυτά όταν συνομιλούσε μαζί τους, αντιμετωπίζοντας τη λάμψη των ματιών των προβάτων ως ύψιστη απειλή.
‘’Δον Κιχώτης λοιπόν για Πάντα’’.
Γιατί ιδιαίτερα στην εποχή μας δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί η καταστροφή που δημιουργεί η σύγχρονη ολιστική και ολοκληρωτική  κοινωνία. Η παγκόσμια επιτυχία του βιβλίου του Θερβάντες έγινε με την αυξανόμενη πρόοδο της μεγάλης τέχνης της τυπογραφίας που δημιούργησε ο Γουτεμβεργιανός πολιτισμός. Ένας πολιτισμός συνεχούς τυπογραφικής εξέλιξης, που έδωσε τις δυνατότητες μιας μαζικής έντυπης επικοινωνίας της ανθρωπότητας, η οποία συνεχίζεται τώρα και με τη νέα πάλι ολοκληρωτική, ψηφιακή επικοινωνία.

ΑΛΛΑ Ο ΓΟΥΤΕΜΒΕΡΓΙΟΣ ΚΑΛΑ ΚΡΑΤΕΙ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΛΑΣΗ
Τώρα, τα μουσεία τυπογραφίας συνεχίζουν, σε όλο τον κόσμο και στα Χανιά, να αναδείχνουν την ιστορία και την εξέλιξη της μεγάλης πολιτιστικής και επικοινωνιακής τέχνης της τυπογραφίας του Γουτεμβέργιου. Μία επανάσταση που ακόμα καλά κρατεί. Γιατί η νέα εικονική και άυλη πραγματικότητα του χρόνου της στιγμιαίας εικονικής επικοινωνίας έχει τις πολλές άμεσες χρησιμότητες αλλά και τις πλείστες αχρησιμότητες.
Αλλά τη σύνδεση με τη Γουτεμβεργιανή επανάσταση και τη ψηφιακή, ηλεκτρονική πραγματικότητα, την παρουσιάζουν τα μουσεία τυπογραφίας ανά τον κόσμο που αναδεικνύουν παράλληλα την ουσιαστική συμβολή του Γουτεμβέργιου. Ανάμεσα σε αυτά τα μουσεία είναι το μουσείο των Χανίων, που θεωρείται, τα τελευταία χρόνια, από τα καλύτερα στον κόσμο. Ένα μουσείο που δημιουργήθηκε από το ρηξικέλευθο Γιάννη Γαρεδάκη μαζί με τη γυναίκα του Λίλιαν και πολλούς άξιους συνεργάτες του.

ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΗΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΦΡΟΣΥΝΗΣ
Τη σημαντική πρωτοβουλία του Μουσείου Τυπογραφίας των Χανιώτικων Νέων, ο Μιχάλης Μαρκάκης την αγκάλιασε με πάρα πολύ ενδιαφέρον. Γιατί σε όλη του τη ζωή ασχολιόνταν με πάθος για τον Γουτεμβεργιανό πολιτισμό. Με τις πολλαπλές έντυπες χρήσεις του και τη συμβολή του σε πλείστες δημιουργικές εκφράσεις του πολιτισμού του βιβλίου αλλά και των εφημερίδων.
Όλα βασισμένα κατά τον Σαίρεν Κίρκεγκωρ στον τύπο της υποκειμενικότητας ή της τρέλας του Θερβάντες που διακρίνεται για το πάθος του. Βασικά με το Δον Κιχώτη, αυτόν το φτωχό ιππότη, όπως τον χαρακτηρίζει ο μεγάλος ρώσος ποιητής Πούσκιν, στο ομώνυμο ποίημά του, είναι αυτός που αντιμετωπίζει τους άφρονες πλουσίους και τους παράφρονες βιαστές.
Γιατί Πιστεύει σε ότι ο ίδιος κάνει και αδιαφορεί για την εντύπωση που δίνει στους άλλους. Ακόμα και αν αυτό που κάνει είναι εντελώς διαφορετικό από το πραγματικό. Όπως επαναλαμβάνουμε δεν σκέφτεται αν οι “γίγαντες” που παρουσιάζονται ξαφνικά μπροστά του μπορεί να είναι κάτι άλλο και να μην είναι γίγαντες. Αλλά αυτός με την ορμή της εσωτερικής πίστης του, πέφτει πάνω τους και κονταροχτυπιέται. Θέλοντας να αντικαταστήσει την πραγματικότητα με μία άλλη που οραματίζεται την υπέρλογη πραγματικότητα του ουρανού.

ΕΝΑΣ ΚΥΚΛΟΣ ΦΙΛΩΝ ΑΓΑΠΗΣ
Κλείνοντας το σημερινό μου διαφορότροπο κείμενο, επιστρέφω στη δημιουργία του “KYKΛΟΥ ΦΙΛΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΚΥΡ. ΜΑΚΡΑΚΗ” που αναλαμβάνει την ευθύνη για να γνωρίσουν τα Χανιά αλλά και οι Έλληνες σε ευρύτερη κλίμακα, έναν από τους πιο σύγχρονους θεολόγους και φιλοσόφους της Θρησκείας με θεμέλιο όλων του των πνευματικών θέσεων για την αγάπη. Για την οποία έχει γράψει και ένα ξεχωριστό βιβλίο, πριν ακόμα γίνει καθηγητής. Ο “KYKΛΟΣ ΦΙΛΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΚΥΡ. ΜΑΚΡΑΚΗ” για τη γνωριμία του έργου του, ξεκινάει από τα Χανιά με ευρεία συμμετοχή τοπικών προσώπων αλλά και άλλων προσωπικοτήτων από όλη την Ελλάδα.
Θα επιδιωχθεί η συμμετοχή όλων των ηλικιακών διαβαθμίσεων με ιδιαίτερη συμμετοχή νέων. Η ανθρωπιστική πνευματικότητα του Μακράκη χαρακτηρίζεται όχι από το τρελό υπέρλογο αλλά από την ανάγκη να απομακρυνθεί το μίσος με πραγματική αγάπη από τις κοινωνίες οι οποίες προαναγγέλλουν μία γενικότερη δυστυχία σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα