Με τα πρωτοβρόχια φύτρωσαν για καλά τα άγρια μανιτάρια στις περισσότερες περιοχές της χώρας μας. Μαζί τους άρχισαν και οι δηλητηριάσεις απ’ αυτά. 43 ήδη άτομα δηλητηριάστηκαν, δύο απ’ αυτά κατέληξαν και ένα χαροπαλεύει στο Νοσοκομείο. Στην Κρήτη η παρατεταμένη ανομβρία ή οι λιγοστές όντως βροχοπτώσεις “πήγαν” πίσω τη συλλογή τους, οπότε και δεν θρηνήσαμε κανένα θύμα. Μακάρι να μη γίνει ποτέ κάτι τέτοιο, αλλά φαίνεται λίγο δύσκολο. Οι κρητικοί υπεραγαπούν τα μανιτάρια. Ανήκουν στους “μυκόφιλους” όπως και όλοι οι Ελληνες. Ομως δεν πρέπει να λησμονείται η ενδιαφέρουσα διαπίστωση του κορυφαίου Γάλλου μανιταρολόγου για τους Κρητικούς. «Οι Kρητικοί είναι μανιταρόφιλοι όπως και οι Γάλλοι, αλλά οι πρώτοι δεν είναι καθόλου ενημερωμένοι για τους κινδύνους που αυτά εγκυμονούν». Τα στοιχεία του άρθρου αυτού πάρθηκαν από το βιβλίο του αρθρογράφου με τίτλο: “Τα θανατηφόρα και δηλητηριώδη μανιτάρια της χώρας μας”. Στα θανατηφόρα μανιτάρια που έχουν περιγραφεί στη χώρα μας υπάγονται τα:
1. Αμανίτης ο δυσώδης (Amanita virosa). Ευτυχώς είναι σπάνιο μανιτάρι. Προτιμά τα πυριτικά εδάφη και τα δάση των φυλλοβόλων δέντρων. Μπορεί όμως να φυτρώσει και σε όξινα εδάφη με δάση κωνοφόρων. Το καρπόσωμά του εμφανίζεται το φθινόπωρο. Άμα καταναλωθεί προκαλεί το φαλλοειδινικό σύνδρομο.
2. Αμανίτης ο εαρινός (Amanita verna). Το μανιτάρι αυτό βρέθηκε τελευταία και στη χώρα μας. Μοιάζει πολύ με τον Αμανίτη το δυσώδη Είναι όμως πιο κοντά με τον Αμανίτη το φαλλοειδή, γιαυτό πολλοί ειδικοί επιστήμονες τον θεωρούν ως ποικιλία του. Το καρπόσωμά του εμφανίζεται την άνοιξη αλλά μπορεί να φυτρώνει και το Φθινόπωρο. Αμα καταναλωθεί προκαλεί το φαλλοειδινικό σύνδρομο.
3. Αμανίτης ο φαλλοειδής (Amanita phalloides) φυτρώνει στα δάση των πλατύφυλλων δέντρων και ιδιαίτερα στα δρυοδάση. Προτιμά όλα τα είδη εδαφών εκτός από τα πολύ όξινα. Σπάνια παρουσιάζεται σε υψόμετρο πάνω από τα 700 m. Το καρπόσωμα εμφανίζεται τα μέσα του καλοκαιριού και το φθινόπωρο. Ολοι πρέπει να ξέρουν να αναγνωρίζουν αυτό το μανιτάρι, γιατί είναι θανατηφόρο και έχει ξεκληρίσει πολλές οικογένειες. Ένα μικρό κομμάτι μπορεί να δηλητηριάσει ολόκληρη οικογένεια. Στη Γαλλία το 98% των θανατηφόρων δηλητηριάσεων οφείλεται σ αυτό το μανιτάρι. Στη χώρα μας οι περισσότερες δηλητηριάσεις οφείλονται σ’ αυτό το μανιτάρι. Με το φάγωμα προκαλεί το φαλλοειδινικό σύνδρομο.
4. Γκαλερίνα η κρηπιδωτή Galerina marginata Είναι πολύ κοινό μανιτάρι στα δάση των κωνοφόρων και ιδιαίτερα στα πεσμένα κούτσουρα και κορμούς. Μπορεί να το συναντήσει κανείς και σε δάση φυλλοβόλων. Η κατανάλωσή του προκαλεί το φαλλοειδινικό σύνδρομο.
5. Γυρομίτρα η εδώδιμη Gyromitra esculenta. Είναι σπάνιο είδος. Φυτρώνει την άνοιξη στα δάση κωνοφόρων και πλατύφυλλων κοντά στα μονοπάτια. Μπορεί να το βρει κανείς και σε υψόμετρο 2.000 μέτρων. Προτιμά αμμώδη και όξινα κυρίως εδάφη. Παρόλο τον επιθετικό προσδιορισμό του είδους «εδώδιμη» θεωρείται θανατηφόρο μανιτάρι. Στην ανατολική Ευρώπη τρώγεται μετά από καλό βράσιμο και πέταμα του νερού. Με το φάγωμα προκαλεί το γυρομιτρικό σύνδρομο. Στην Ελλάδα υπάρχουν επίσης μερικά είδη μανιταριών που κατά κανόνα είναι δηλητηριώδη. Μερικοί όμως ειδικοί επιστήμονες τα κατατάσσουν στα θανατηφόρα ή στα μερικές φορές θανατηφόρα. Στην πρώτη περίπτωση αναφέρονται τα είδη:
1. Αμανίτης ο πάνθηρας (Amanita pantherina) Είναι πολύ κοινό μανιτάρι στην εύκρατη βορεινή ζώνη. Φυτρώνει στο τέλος του καλοκαιριού με τις αρχές του φθινοπώρου σε δάση κωνοφόρων με πυριτικά εδάφη και πολλών πλατύφυλλων δέντρων (Οξιά, Καστανιά, Βελανιδιά) με αργιλοασβεστώδη εδάφη. Το καρπόσωμα παρουσιάζεται πολύ νωρίς το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Η κατανάλωσή του προκαλεί δηλητηρίαση του τύπου του πανθηρινικού συνδρόμου.
2. Βωλίτης ο σατανάς (Boletus satanas) Δεν είναι πολύ κοινό μανιτάρι. Απαντάται στα δάση οξιάς, βελανιδιάς, φλαμουριάς και άλλων πλατύφυλλων. Προτιμά τα αλκαλικά μέχρι ουδέτερα εδάφη. Φυτρώνει ενωρίς την άνοιξη ή στο τέλος του καλοκαιριού με τις πρώτες βροχές. Η κατανάλωσή του προκαλεί το γαστρεντερικό σύνδρομο.
3. το κολπωτό (Entoloma sinuatum). Δεν είναι κοινό μανιτάρι. Φυτρώνει σε φωτεινά κυρίως δάση οξιάς, βελανιδιάς, ακακίας και καστανιάς κατά κύκλους ή κοπαδιαστά το καλοκαίρι και το φθινόπωρο και ποτέ την άνοιξη. Προτιμά τα ασβεστολιθικά εδάφη. Το μανιτάρι αυτό άμα φαγωθεί προκαλεί το γαστρεντερικό σύνδρομο.
4. Κλιτοκύβη η αυλακωτή (Clitocybe rivulosa). Φυτρώνει την άνοιξη και το φθινόπωρο σε χορτολίβαδα έξω από τα δάση. Σχηματίζει μεγάλες αποικίες ή κύκλους της μάγισσας. Προκαλεί άμα φαγωθεί το χολινεργικό σύνδρομο.
5. Λεπιότα η υποσαρκόχρωμη (Lepiota subincarnata). Πρόκειται για σπάνιο μανιτάρι που φυτρώνει συνήθως κατά αθροίσματα στα δάση των κωνοφόρων, στα πάρκα και στους κήπους. Τα καρποσώματα εμφανίζονται από το τέλος του καλοκαιριού μέχρι τα τέλη του φθινόπωρου. Το μανιτάρι αυτό αν φαγωθεί προκαλεί το φαλλοειδινικό σύνδρομο. Περιέχει τις αματοξίνες αμανιτίνη α και αμανιτίνη β. Στη δεύτερη περίπτωση ανήκουν τα είδη:
1. Αμανίτης ο μυγοκτόνος (Amanita muscaria). Είναι πολύ κοινό μανιτάρι. Θεωρείται το σύμβολο των μανιταριών εξαιτίας της ωραιότητας και ελκυστικότητάς του. Παρουσιάζεται προς το τέλος του καλοκαιριού και φθινόπωρο ιδιαίτερα στα ασβεστούχα εδάφη και στο φυλλώδες υπόστρωμα των κωνοφόρων (ελάτη, πεύκο) και άλλων πλατύφυλλων δέντρων (καστανιά, βελανιδιά, σημύδα). Δεν αποκλείεται να βρεθεί και στα όξινα εδάφη. Φυτρώνει μεμονωμένα αλλά και αρκετά συχνά σε ομάδες. Καταναλισκόμενο προκαλεί συμπτώματα πανθηρινικού υποσυνδρόμου.
2. Κλιτοκύβη η φυλλόφιλη (Clitocybe phyllophila). Φυτρώνει μεμονωμένα σε ομάδες ή σε κύκλους σε δάση φυλλοβόλων (οξιάς) και κωνοφόρων (ελάτη, ερυθρελάτη).Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που το συναντάει κανείς και στα λιβάδια. Τα καρποσώματα παρουσιάζονται από το τέλος του καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο. Άμα φαγωθεί προκαλεί το μουσκαρινικό υποσύνδρομο.
3. Τριχόλωμα το παρδαλωτό (Tricholoma pardalotum). Παρουσιάζεται με τη μορφή σειρών ή κύκλων της μάγισσας σε δάση οξιάς και ελάτης. Αμα φαγωθεί προκαλεί συμπτώματα γαστρεντερικού συνδρόμου. Το μανιτάρι Κορτινάριος ο κανελλόχρωμος (Cortinarius cinnamomeus) κατατάσσεται από ορισμένους ειδικούς στα μη εδώδιμα και από άλλους στα δηλητηριώδη και μερικές φορές θανατηφόρα. Είναι σπάνιο για τη χώρα μας είδος. Σε άλλες χώρες είναι πολύ κοινό μανιτάρι. Φυτρώνει σε υγρά δάση φυλλοβόλων δέντρων και κωνοφόρων. Παρατηρείται σε όλα τα εδάφη και κατά προτίμηση στα όξινα και σε όλα τα υψόμετρα από τα παραθαλάσσια μέχρι και τα αλπικά. Αμα καταναλωθεί προκαλεί το γαστρεντικό και ενίοτε το ορελλανικό σύνδρομο. Για το μανιτάρι Γυρομίτρα η σαρικοφόρος (Gyromitra infula) χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Μπορεί για ορισμένα άτομα να είναι εδώδιμο και για άλλα θανατηφόρο Το μανιτάρι αυτό απαντάται σε μεγάλο υψόμετρο σε δάση πλατύφυλλων και κωνοφόρων δένδρων, σε κούτσουρα, σε θαμμένα στο έδαφος κλαδιά και περιστασιακά στο γερό ξύλο. Φυτρώνει ακόμα και σε καμένα δάση. Εμφανίζεται στο τέλος του φθινοπώρου ή αρχές χειμώνα και την άνοιξη. Είναι σπάνιο είδος για τη χώρα μας. Προκαλεί με την κατανάλωση γυρομιτρικό σύνδρομο.
Πολλή ωραίο το άρθρο σας! Άλλα έχω μια απορία που έψαξα στο διαδίκτυο και σε ιατρικά λεξικά και δεν βρήκα πουθενά την έννοια ” φαλλοειδινικό σύνδρομο” μπορείτε να μου πείτε τι είναι αυτό ;