«Οι καραμέλες του Ουρανού» είναι το πρώτο παραμύθι της Χανιώτισσας Αργυρώς Ντουσάκη. Ενα παραμύθι των εκδόσεων TRECK ABEE που δεν είναι τυχαίο ότι μόλις εκδόθηκε κατάφερε να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων.
• Σημαντικό ρόλο στην αναγνωσιμότητα του παραμυθιού παίζει τόσο το γοητευτικό αλληγορικό πρωτότυπο παραμύθι της συγγραφέως όσο και η εξαιρετική εικονογράφηση της γνωστής Χανιώτισσας εικαστικού Αυγής Αμπελικάκη. Η οποία άλλωστε, πέραν του εικαστικού της έργου έχει και γνώση των προτιμήσεων και της παιδικής ψυχολογίας λόγω και της καθημερινής ενασχόλησης της –εδώ και χρόνια- με το εικαστικό εργαστήρι για παιδιά που διατηρεί στην πόλη μας.
• Μια δημιουργική συνεύρεση που κατάφερε να δημιουργήσει ένα ξεχωριστό έργο στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας και της εικονογράφησής της.
Ειδυλλιακό
• Το αγόρασα μόλις την περασμένη εβδομάδα για να το χαρίσω στην εγγονή μου. Και , φυσικά, διάβασα πρώτη.
• Η Αργυρώ Ντουσάκη, δίνει το στίγμα του παραμυθιού της ήδη από την πρώτη σελίδα μιλώντας για μια τυχαία συνάντησή της με… ξωτικά. Τα οποία τραγουδούσαν ιστορίες απίθανες, φανταστικές.
• Ιστορίες για δράκους, ταξίδια, για μια αλλιώτικη βασίλισσα που έφτιαχνε τις πιο νόστιμες καραμέλες του κόσμου. Τις καραμέλες του Ουρανού.
• Αυτήν την ιστορία η Ντουσάκη αποφάσισε να διηγηθεί ως παλιά καλή παραμυθού δίνοντας… κλώτσο στην ανέμη.
• Από εκεί και το παραμύθι ανοίγει τις πόρτες της πολιτείας της Γλυκονέφειας στον Ουρανό όπου ζούσε μια βασιλοπούλα με το πρωτότυπο όνομα «Ειδύλλη».
• Όνομα και πράμα η Ειδύλλη, αφού η ζωή και η βασιλεία της δικαιώνει την ερμηνεία του ονόματός της , παρουσιάζοντας ειδυλλιακές εικόνες από την ζωή της στα σύννεφα της Γλυκονέφειας. Εκεί όπου αργότερα ήρθε για να μείνει τελικά για πάντα στην παρέα της ο βασιλικός γαλάζιος δράκος Δαλ.
• Η Ειδύλλη είχε μια μοναδική συνταγή να φτιάχνει καραμέλες για τα παιδιά με κομματάκια από τα σύννεφα, «τα συννεφοκέρασα και τις συννεφοκερασιές της, με δροσοσταγόνες από τις εκατοντάφυλλες τριανταφυλλιές της, κλαδάκια ζάχαρης από τα ζαχαροκάλαμα δεντράκια της. Και όλα αυτά τα αγνά υλικά, τα έψηνε με την φωτιά του Δαλ σε μια διαμαντένια χύτρα.
• Τις καραμέλες αυτές η Ειδύλλη τις έριχνε με ξεχωριστά καλάθια σε όλα τα παιδιά της γης τα οποία τις «μάζευαν, γλυκαινόντουσαν, γελούσανε και παίζανε». Χαρούμενη ήταν και η γη. Αφού γευόταν κι αυτή κάποιες από τις καραμέλες που τα παιδιά άφηναν να λιώνουν πάνω της. Όλοι ευχαριστημένοι, λοιπόν.
• Μέχρι που έφτασε ο νάνος εμποράκος . Ο οποίος προλάβαινε, μάζευε τις καραμέλες του Ουρανού και μετά τις πουλούσε πλέον στα παιδιά. Όχι σε όλα βέβαια, μόνο σ αυτά που είχαν χρήματα. Μεγάλη στενοχώρια έπεσε στην πόλη και στην γη.
• Το πώς αποκαταστάθηκε η Ειδυλλιακή ατμόσφαιρα και ισορροπία των πραγμάτων το εξηγεί με… μαστοριά παλιού παραμυθά-λογοτέχνη η συγγραφέας.
Συμβολισμοί
• Το παραμύθι «Οι καραμέλες του Ουρανού» θα μπορούσαν να είναι ένα κλασικό παραμύθι. Με τους καλούς, τους κακούς και την τελική νίκη του καλού.
• Όμως είναι πολύ περισσότερα. Είναι ένα παραμύθι με συμβολισμούς για την πολιτισμική κληρονομιά της γης τους οποίους τα παιδιά «προκαλούνται» να ανακαλύψουν. Ένα παραμύθι για τις βασικές αξίες της ζωής. Για την αγάπη, την φιλία, την συντροφικότητα, την αλληλεγγύη, την αλληλοβοήθεια. Και ιδιαίτερα για την φιλαλήθεια. ΤΕΛΟΣ στα ΨΕΜΑΤΑ φωνάζει κάποια στιγμή ο καλός γαλάζιος δράκος που ήταν και παθών.
• Μιλά για διαχρονικές αλήθειες ενός απλού κόσμου που ήταν ευτυχισμένος και μπορεί να ξαναγίνει, όταν σταματήσει η άκριτη εμπορευματοποίηση όλων των αγαθών.
• «Οι καραμέλες του Ουρανού» είναι, επίσης, ένα βιβλίο διαπαιδαγώγησης για το περιβάλλον. Ένα παραμύθι που μας δείχνει το δρόμο να ανακτήσουμε την ειδυλλιακή ατμόσφαιρα της γης όπως ήταν πριν την τρύπα του όζοντος, πριν τις καταστροφικές συνέπειες της υπεράντλησης πόρων.
• Όλα αυτά χωρίς να δασκαλεύει. Χωρίς να επιβάλλει. Ο μικρός –και μεγάλος επιμένω- αναγνώστης, θα προβληματιστεί μόνος του. Μέσα από τελετουργίες απλές , μέσα από το μαγείρεμα υγιεινών τροφών (και οι καραμέλες φτιάχνοντας με ζαχαροκάλαμο) στις οποίες το κύριο συστατικό είναι η ΑΓΑΠΗ.
• Η πλοκή του παραμυθιού οδηγεί -χωρίς να καθοδηγεί- στην εξερεύνηση των αιτίων της δυστυχίας που έπεσε στην Γλυκονέφεια λόγω της στέρησης των καραμελών και -φυσικά- στην ανακάλυψη του τρόπου επαναφοράς των πραγμάτων στη φυσική τους κατάσταση: Με την ανανέωση του σεβασμού και την επάνοδο των πολιτισμικών αξιών σε όλο τον κόσμο.
• Μια ειδυλλιακή χώρα, λοιπόν. Στην οποία –μέσω της παραμυθένιας διήγησης της Αργυρώς– προσωποποιούνται και συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις ενώ, με τα παιγνίδια των παιδιών, αναδεικνύονται αρετές όπως η ευγένεια, η καλοσύνη, η γενναιοδωρία. Στόχος – όραμα ο Άνθρωπος και η Φύση να ξαναζήσουν αρμονικά σε ένα σύμπαν που ήταν και μπορεί να ξαναγίνει ουμανιστικό.
Υποβλητική
εικονογράφηση
• Ωστόσο, «Οι καραμέλες του Ουρανού» ίσως δεν θα είχαν την δυνατότητα να αναδείξουν πέρα από το μύθο της ιστορίας και όλες τις παραμέτρους των συμβολισμών της διήγησης εάν δεν υπήρχε η ανάλογη εικονογράφηση του παραμυθιού. Μια εικονογράφηση με εγγυημένη όπως εξηγήσαμε υπογραφή. Αυτήν της εικαστικού Αυγής Αμπελικάκη.
• Μια εικονογράφηση εντυπωσιακή. Αφαιρετική πολλές φορές. Με πρόσωπα – απρόσωπα, με εύστοχη εικονοποίηση των φυσικών φαινομένων. Ζεστά και κρύα χρώματα με τις αποχρώσεις τους να ζωντανεύουν όσα με λόγια εξελίσσονται στη Γλυκονέφεια.
• «Ευτυχισμένο» το παραμύθι στο οποίο η εικονογράφος συνοδεύει τα κείμενα μεγεθύνοντας αναλογικά τα γεγονότα της φαντασίας. Καθώς η εικόνα παίζει καθοριστικό ρόλο στην διαπαιδαγώγηση αλλά και την ψυχαγωγία του παιδιού.
Εκπαιδευτικό βιβλίο
• Επομένως, στο βιβλίο αυτό μπορούμε να πούμε ότι συναντιώνται δυο αφηγήτριες με διαφορετικά αλλά αλληλοσυμπληρούμενα μέσα. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που με όχημα το παραμύθι, μπορεί να αποτελέσει εκπαιδευτικό βιβλίο με πολλαπλά μηνύματα.
• Κάτι που ήδη ξεκίνησε το φετινό καλοκαίρι. Όταν «Οι καραμέλες του Ουρανού» παρουσιάστηκαν με συνεχόμενες εκπαιδευτικές – ψυχαγωγικές δράσεις στον κήπο της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων στα πλαίσια της εικαστικής έκθεσης «Ανθρωπομετρίες» του εικαστικού και ακαδημαϊκού Δημήτρη Ανδρεαδάκη.
• Δράσεις με δραματοποιημένα αποσπάσματα του παραμυθιού με τη βοήθεια παιδιών και κοινού, παιδικά τραγούδια και μουσικοκινητικά παιχνίδια βασισμένα στα μηνύματα του παραμυθιού.
• Ευχόμαστε να το ξαναδούμε τώρα το χειμώνα σε ανάλογο χώρο πολιτισμού αλλά και στα σχολεία μας καθώς είναι βέβαιο ότι θα ψυχαγωγήσει και θα διαπαιδαγωγήσει σωστά τα παιδιά μας.
Συντελεστές
• «Οι καραμέλες του Ουρανού είναι το πρώτο βιβλίο της Αργυρώς Ντουσάκη η οποία ζει στα Χανιά και διδάσκει Κινέζικη γυμναστική. Πηγή από την οποία αντλεί την έμπνευσή της όπως γράφει στο τέλος του βιβλίου είναι η κόρη και ο γιός της. Και, με το βιβλίο αυτό, θέλει να μοιραστεί με μαγικό τρόπο τα δώρα που της πρόσφερε η ζωή.
• Η εικονογράφος Αυγή Αμπελικάκη γεννήθηκε και εργάζεται στα Χανιά. Σπούδασε ζωγραφική στην «Ακαδημία καλών Τεχνών της Ρώμης και από το 2000 λειτουργεί δικό της εικαστικό εργαστήρι για παιδιά με συμμετοχές και βραβεύσεις σε πανελλήνιους διαγωνισμούς. Από το 2002 συνεργάζεται τακτικά με την χορογράφο-χορεύτρια Σοφία Φαλιέρου και επιμελείται τα σκηνικά για τις παραστάσεις της. Έργα της υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει συμμετάσχει σε είκοσι ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει πραγματοποιήσει δύο ατομικές.
• Την επιμέλεια του κειμένου είχαν: Ελένη Ραβάνη, Σάσα Καφετζοπούλου και την σελιδοποίηση η Γεωργία Ματσαμάκη.
