Ανιχνεύοντας παλιά μονοπάτια των Χανίων

«Μονοπάτια διέρχονται από αρχαίες πόλεις, μοναδικού διάκοσμου Βυζαντινές εκκλησίες, οθωμανικά οχυρά, μέρη με ιστορικό ενδιαφέρον, κρήνες, καλλιέργειες, αλλά και σημεία απεριόριστης θέας»

Πανάρχαιες διαδρομές και παλιά μονοπάτια του Ν. Χανίων που μέχρι σήμερα μαραζώνουν, έρχονται ξανά στο φως, μέσα από πρότζεκτ της “Paths of Greece” που σχεδιάζει και δημιουργεί μονοπάτια για πεζοπόρους. Στον Νομό μας, η“Paths of Greece” έχει αναλάβει την ανάδειξη διαδρομών στον δήμο του Αποκόρωνα, όπως επίσης και στο Δήμο Χανίων, ενώ αυτό το διάστημα μέλη της βρίσκονται στο δήμο Καντάνου- Σελίνου ανιχνεύοντας παλιές διαδρομές κατόπιν πρόσκλησης του Δήμου σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης. Διαδρομές που θα δώσουν νέα πνοή στην ενδοχώρα…

Στόχος της Paths of Greece είναι να γίνει η Ελλάδα ένας από τους 10 κορυφαίους πεζοπορικούς προορισμούς στον κόσμο. Οι “διαδρομές” μίλησαν με τον Φοίβο Τσαραβόπουλο ο οποίος έχει γενικότερη εποπτεία της λειτουργίας της Paths of Greece και ασχολείται με το σχεδιασμό δικτύων και τις δράσεις προβολής, για το όραμα τους και τις προοπτικές που έχει ο Νομός Χανίων ως πεζοπορικός προορισμός…

Υπάρχει κόσμος που περπατάει σήμερα, που κάνει πεζοπορίες;
Στο χώρο του εναλλακτικού τουρισμού, του τουρισμού «περιπέτειας», του τουρισμού της «αυθεντικής εμπειρίας», η πεζοπορία έχει το μεγαλύτερο κοινό, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα. Η πεζοπορία – προσοχή, όχι η ορειβασία – είναι ένα από τα πιο εύκολα αθλήματα, προσβάσιμο σε όλους, το οποίο σε γεμίζει υγεία, εικόνες, εμπειρίες από τη φύση και τον πολιτισμό ενός τόπου. Η Ελλάδα είναι μια από τις λίγες χώρες που είναι προικισμένες με πανάρχαια μονοπάτια, που περνούν από εκπληκτικά τοπία και μνημεία. Έτσι, προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες που έρχονται με κύριο σκοπό της επίσκεψής τους την πεζοπορία. Οι κύριες χώρες προέλευσης είναι η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Μεγάλη Βρετανία και η ΗΠΑ.

Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται για να αναδειχθεί μια περιοχή ως πεζοπορικός προορισμός; Ποιά τα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες ;
Ένας τόπος για να αναδειχθεί ως πεζοπορικός προορισμός, πρέπει να διαθέτει κατ’ αρχάς ανθρώπους οι οποίοι να επιθυμούν κάτι τέτοιο. Όλα τα υπόλοιπα είναι εύκολα. Εμάς ο ρόλος μας είναι να βοηθήσουμε τους ανθρώπους αυτούς να φτάσουν στο στόχο τους πιο εύκολα, και με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η έρευνα που θα κάνουμε όταν κληθούμε σε μια περιοχή βασίζεται σε παλιούς χάρτες, σε υψηλής ανάλυσης δορυφορικές εικόνες, ανάλυση τοπίου, καταγραφή των σημείων φυσικού και πολιτισμικού ενδιαφέροντος, πληροφορίες από τους ντόπιους και 100% επιτόπια έρευνα. Εδώ να τονίσω πως η επιτόπια έρευνα δεν είναι μια «χαρούμενη πεζοπορία στη φύση» αλλά μια διαδικασία ανίχνευσης των χαμένων διαδρομών που κρύβονται κάτω από βλάστηση χρόνων ή και αιώνων, και που είναι αρκετά επίπονη πολλές φορές. Η χαρά της ανακάλυψης των παλαιών μονοπατιών όμως δεν συγκρίνεται με τίποτα. Τουλάχιστον για εμάς, που τα μονοπάτια είναι η ζωή μας. Αφού λοιπόν ανιχνεύσουμε τα μονοπάτια, τα καταγράφουμε με συσκευές GPS υψηλής ακρίβειας και τα επεξεργαζόμαστε σε χαρτογραφικά προγράμματα. Σε αυτό το στάδιο αποφασίζουμε και για το ποιες θα είναι οι τελικές διαδρομές που θα αποτελέσουν το δίκτυο μια περιοχής. Οι διαδρομές αυτές είναι ημερήσιες κατά βάση πεζοπορίες, εύκολες, βατές, κυκλικές, οι οποίες κάποιες φορές μπορεί να ενώνονται μεταξύ τους, δημιουργώντας τη δυνατότητα πολυήμερης πεζοπορίας. Έπειτα, σημειώνουμε όλες τους τις ανάγκες για καθαρισμό από βλάστηση, βελτιώσεις βατότητας και σήμανση. Αφού λοιπόν γίνουν οι εργασίες των βελτιώσεων και της σήμανσης, τότε ξεκινάει η φάση της προβολής των μονοπατιών, η οποία σχεδιάζεται σε βάθος πενταετίας, κύρια στοιχεία της οποίας είναι η κατασκευή ιστοσελίδας, εφαρμογής, χάρτη – φυλλαδίου και συμμετοχής σε εκθέσεις πεζοπορικού τουρισμού.

Αυτό το διάστημα βρίσκεστε στα Χανιά δουλεύοντας πάνω σε μονοπάτια του δήμου Καντάνου- Σελίνου και του δήμου Πλατανιά. Τι είναι αυτό που ανακαλύψατε οσον αφορά παλιά η πανάρχαια μονοπάτια στις συγκεκριμένες περιοχές; Πώς σκέφτεστε να κινηθείτε όσον αφορά τον σχεδιασμό και την ανάδειξη των μονοπατιών στις συγκεκριμένες περιοχές;
Σχετικά με το Δήμο Καντάνου – Σελίνου, στον οποίο εργαζόμαστε αυτήν την περίοδο κατόπιν πρόσκλησης του Δήμου σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης, έχουμε ανιχνεύσει αρκετές διαδρομές, που παρουσιάζουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Κύριος άξονας της περιοχής σε σχέση με τα μονοπάτια είναι τα πολιτιστικά μνημεία, αλλά και το άγριο, αδάμαστο θα έλεγε κανείς τοπίο. Από τη μία, επικεντρωνόμαστε στα μονοπάτια της ενδοχώρας του Δήμου, προσπαθώντας να δημιουργήσουμε διαδρομές που θα προσελκύσουν κόσμο στους αμέτρητους οικισμούς που δυστυχώς μαραζώνουν. Αυτά τα μονοπάτια διέρχονται από αρχαίες πόλεις, μοναδικού διάκοσμου Βυζαντινές εκκλησίες, οθωμανικά οχυρά, μέρη με ιστορικό ενδιαφέρον, κρήνες, καλλιέργειες, αλλά και σημεία απεριόριστης θέας.
Κατά τις αναζητήσεις αυτές, μας εντυπωσίασαν ιδιαίτερα τα τοπία που εναλλάσσονται αλλά και τα μικρά καφενεία στα διάφορα χωριά, τα οποία επιμένουν παρόλη την παρακμή. Από αυτήν την επιμονή θέλουμε κι εμείς να πιαστούμε και να δημιουργήσουμε διαδρομές που θα δώσουν νέα πνοή στην ενδοχώρα…Το δίκτυο που θα προτείνουμε θα περιέχει διαδρομές σε όλη την έκταση του Δήμου Καντάνου – Σελίνου, από το Ελαφονήσι και τη Σκλαβοπούλα, στο Βουτά, τη Σαρακίνα, την Παλαιόχωρα, την Κάντανο, τη Σούγια, τον Καμπανό και τον Σελινιώτικο Γύρο στον Ομαλό. Τα χιλιόμετρα του τελικού δικτύου δεν τα γνωρίζουμε ακόμη, αλλά θα είναι σίγουρα κοντά στα 100!
Ο άλλος μας στόχος είναι η δημιουργία μιας διαδρομής που θα ενώνει τις αρχαίες πόλεις Υρτακίνα, Έλυρο, Συία (Σούγια) και Λισό, και που να έχει μεγάλο πεζοπορικό ενδιαφέρον πέραν της απλής σύνδεσης των τόπων αυτών. Πρόκειται ουσιαστικά για μια σύνδεση του επονομαζόμενου «Κοινού των Ορείων». Κατά την πολυήμερη πεζοπορία στη διαδρομή αυτή, ο επισκέπτης θα ξεκινάει από την Παλαιόχωρα, θα ανηφορίζει περνώντας από οικισμούς μέχρι την Αρχαία Υρτακίνα, όπου θα περπατήσει κατά μήκος των τειχών της πόλης, για να καταλήξει στα Τεμένια. Από εκεί, θα περπατήσει μια διαδρομή με απεριόριστη θέα στα Λευκά Όρη και στο Λιβυκό Πέλαγος, για να καταλήξει στο Ροδοβάνι και την αρχαία Έλυρο σ’ αυτήν την επιβλητική τοποθεσία. Από την Έλυρο θα κατηφορίσει μέχρι την αρχαία Συία μέσα από πανάρχαια μονοπάτια και μετά, με το διεθνές μονοπάτι Ε4 θα επισκεφθεί τη Λισό και θα επιστρέψει στην Παλαιόχωρα. Ο Δήμος Πλατανιά φέτος δυστυχώς χτυπήθηκε από τη μεγαλύτερη θεομηνία που έχει καταγραφεί στα σύγχρονα χρόνια, που δυσκολεύει πολύ το έργο της ανεύρεσης παλαιών μονοπατιών. Εκεί λήφθηκε παράταση ώστε να υπάρξει χρόνος να επαναλειτουργήσουν οι υποδομές (κυρίως οι αγροτικοί δρόμοι) πριν αρχίσουμε το «κυνήγι μονοπατιών».

Σίφνος, Κύθηρα, Μονεμβάσια, Κεφαλονιά, Σέριφος, είναι κάποιες άλλες περιοχές που σας ανέθεσαν να αναδείξετε τα φυσικά και ιστορικά μονοπάτια τους. Στη Σίφνο, παραλάβατε ένα δίκτυο που είχε μήκος 65 km και αυτό που  παραδώσατε ήταν 100 km, συνδέοντας οικισμούς και γειτονιές του νησιού. Τι μας δείχνει το παράδειγμα της Σίφνου;
Η Σίφνος είναι ίσως ο πρώτος τόπος στην Ελλάδα που έδωσε βάρος στα μονοπάτια του με στόχο την ανάπτυξή του ως πεζοπορικός προορισμός. Αυτό είχε προφανώς ως αποτέλεσμα να υπάρξει ένας πολλαπλασιασμός των επισκεπτών – πεζοπόρων, οι οποίοι έχουν τονώσει την οικονομία του νησιού εκτός της υψηλής τουριστικής περιόδου, έχουν βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας γύρω από τα μνημεία του τόπου και τη φύση του και έχουν παρακινήσει τους ντόπιους να περπατήσουν και αυτοί για να γνωρίσουν καλύτερα τον τόπο τους. Η Σίφνος είναι ένα μικρό νησί των Κυκλάδων όχι και τόσο γνωστό διεθνώς. Σκεφτείτε τί έχει να γίνει όταν η Κρήτη οργανωθεί σε τέτοιο βαθμό γύρω από το θέμα της πεζοπορίας!