Αγάπη, παράφορος έρωτας κι ένα ποίημα

«Αν αγαπάς κάποιον άσ’ τον να φύγει! Αν γυρίσει πίσω,
είναι δικός σου! Αν δεν γυρίσει, δεν ήταν ποτέ!»
[Richard Bach (1936-), Αμερικανός συγγραφέας]

1 από 3

ΜΕΣΑ στις σύγχρονες μανίες της εποχής είναι και η αναγωγή των πάντων στα γονίδια: να αποδίδουμε δηλαδή τα καλά και τα άσχημά μας σε κάποιο γονίδιο. Έτσι, δεν μας εκπλήσσει η πριν από μερικά χρόνια είδηση ότι «ερευνητές ανακάλυψαν τις περιοχές του εγκεφάλου που γεννούν εκείνη την αγάπη που δεν ζητεί ανταλλάγματα»! Που προσφέρει χωρίς να δέχεται και δίνεται χωρίς να παίρνει (1).
ΒΕΒΑΙΑ, για τους ξένους η λέξη αγάπη (amour, love) εμπεριέχει και την έννοια του κάνω έρωτα (faire l’ amour, make love). Τέτοια ταύτιση εννοιών στην ελληνική γλώσσα δεν υπάρχει. Αντίθετα υπάρχουν ωραιότατοι μύθοι  που αναφέρονται στις διαφορές των δυο καταστάσεων.
ΓΙΑ την κα Λίζα Βάρβογλη, Ψυχολόγο, Ψυχοθεραπεύτρια,  Νευροψυχολόγο, άλλο είναι ο έρωτας ως «πειρασμός» (παράφορη έλξη για ένα άτομο), κι άλλο η τρυφερή, η άδολη αγάπη (2):
«Ο ΠΑΡΑΦΟΡΟΣ έρωτας είναι μια ξαφνική λαίλαπα που εισβάλλει στη ζωή του ανθρώπου. Είναι το έντονο συναίσθημα της ανάγκης να βρίσκεσαι με το άλλο άτομο, να το αγγίζεις, να του μιλάς, να το μυρίζεις, να το αισθάνεσαι με όλες σου τις αισθήσεις. Ο παράφορος έρωτας είναι τόσο έντονος που στο διάβα του παρασέρνει υποχρεώσεις, καθήκοντα, εργασίες, και καταλύει την έννοια της λογικής. Οι παράφορα ερωτευμένοι συχνά παραμελούν τους φίλους ή την εργασία τους, παίρνουν παρορμητικά αποφάσεις και επιδεικνύουν συμπεριφορές άγνωστες μέχρι τότε γι’ αυτούς. Στον παράφορο έρωτα επικρατεί η φυσική έλξη και το πώς αισθάνεται ο ερωτευμένος… Δε μπορείς να ζήσεις χωρίς τον άλλο, γιατί σημασία έχει το πώς νιώθεις εσύ, και όχι πώς αισθάνεται ο άλλος. Πρόκειται για μα ορμονική έκρηξη που σε συνεπαίρνει και σε στροβιλίζει σε άλλα επίπεδα από τα συνηθισμένα».

ΤΟ ΝΑ ποθείς κάποιον, πιθανόν χωρίς να τον αγαπάς, σημαίνει πως βρίσκεσαι σε μια ενεξέλεγκτη περιδίνηση συναισθημάτων και… ορμονών! Στο σώμα και τη σκέψη σου δεσπόζει μόνο το αντικείμενο του πόθου σου, με όλες τις φυσικές αρετές και τα βίτσια του (3). Ένας τέτοιος έρωτας όμως (ίμερος, πόθος) που δέχεται κάθε παραχώρηση, ταπείνωση, υποχώρηση, “προσβολή” στο σώμα και στη σκέψη, δεν μπορεί να λογίζεται ως αγάπη. Εκτός κι αν τελικά, μετά από πολλές μεταλλάξεις, καταλήγει σ΄αυτήν…
«Η ΑΓΑΠΗ πάλι (σύμφωνα με την κα  Βάρβογλη) είναι ένα γλυκό αεράκι από το οποίο περιβάλλεσαι, το αναπνέεις βαθιά μέσα σου και είναι ζωοδόχος πνοή. Αλλά δεν σε αναποδογυρίζει, δεν σου ανατρέπει τη ζωή. Η αγάπη αποτελεί τη σταθερά που σε οδηγεί και που δίνει νόημα στη ζωή σου και ό,τι άλλο υπάρχει σε αυτή. Στην αγάπη υπάρχει φυσική έλξη αλλά επίσης συνυπάρχει διανοητική και ψυχική έλξη, και είναι εξίσου σημαντικά τα αισθήματα του/της συντρόφου. Στην αγάπη μπορείς να ζήσεις χωρίς τον άλλον, διότι το άλλο άτομο έχει αξία μέσα στη σχέση και τιμάς την αξία και την αυτονομία του. Η αγάπη είναι μια ορμονική συμφωνία που έχει μέσα της νοιάξιμο, συναισθηματικό “δέσιμο”, αφοσίωση και αντοχή στο χρόνο».
…ΕΠΙΜΕΝΟΥΜΕ αδιόρθωτα στην ποιητική εκδοχή της αγάπης. Λιγότερο στην ερωτογραφική της. Επειδή, όταν αγαπούμε δυνατά, τότε «στο εδώ είναι το παντού και στο κάθε τι τα πάντα», όπως μας λέει εύστοχα η Μάρω Βαμβουνάκη (4) «περιγράφοντας» την ουσία της αγάπης:
«Στο εδώ είναι το παντού και στο καθετί τα πάντα.
Είμαι ήσυχη και κίνδυνο δεν έχω.
Γιατί τον πόνο και τη χαρά αρχίζω να τη δέχομαι με την ίδια ευγνωμοσύνη, το μικρό και το μεγάλο με την ίδια έκπληξη κι όλα τα πλάσματα ν’ αποδέχομαι με τον ίδιο σεβασμό, ακόμα κι εμένα.
Το τίποτα και το όλα αρχίζω να κοιτώ σαν όψεις του ίδιου νομίσματος που δίχως τη μιαν όψη είναι κίβδηλο.
Έρχεται η ώρα που θα λυτρωθώ από σένα!
Και θα λυτρωθώ από σένα αγαπώντας σε περισσότερο,
με της αγάπης το άμετρο μέτρο που είναι η περίσσια.
Θα σ’ αγαπώ τόσο που δεν θα σ’ απαιτώ δικό μου.
Να είσαι μόνο καλά εσύ χωρίς να ψάχνομαι πόσο καλά είμαι εγώ από το καλά σου.
Ακόμα κι αν κοντά σε άλλην είσαι καλά, εγώ πάλι θα χαίρομαι όπως να ήσουν μαζί μου.
Ούτε και γράμματα έχω ανάγκη να σου γράφω πια.
Υπάρχω μόνο και σ’ αγαπώ κι αυτό το “σ’ αγαπώ” μου που δεν έχει ανάγκη καμιά ούτε καν γι ανταπόδοση, θα πλημμυρίσει, θα γεμίσει με τον κυματισμό του τον κόσμο όλο, θα έρχεται και σε σένα κι εσύ θα μπορείς, όποτε θες, να τ’ ακούς.
Φτάνει να το θες.
Σ’ αγαπώ κι αγαπώντας σε, σε περιέχω, σε έχω αφού είμαι,
είμαι από σένα και μαζί σου κι όπου κι αν είμαι έρχεσαι.
Είμαστε στο παντού και στο πάντα τώρα που σ’ αγάπησα
κι η αγάπη μου μας κάνει αδιαίρετους.
Εσύ καλέ μου μού δίδαξες σκληρά την καταστροφή τού να σ’ αγαπώ λίγο. Το λίγο ανοίγει ρωγμές να γλιστρά μέσα ο ακόρεστος εγωισμός, να σ’ απαιτεί, να σε διεκδικεί.
Η αγάπη δεν είναι κατά περίσταση, η αγάπη είναι άνευ όρων, δεν παζαρεύει δούναι και λαβείν, η αγάπη είναι έξοδος γιατί το εγώ το κάνει εσύ και σε λυτρώνει.
Όχι καλέ μου, εσύ δεν τελειώνεις, το τέλος σου δεν έχει τελειωμό.
Τα πράγματα δεν τελειώνουν έτσι εύκολα όπως το λέμε, τα πράγματα μεταλλάζονται κι εγώ τώρα μεταλλάζω τον απάνθρωπο έρωτά μου σ’ αγάπη φιλάνθρωπη.
Δε θέλω να μιλώ άλλο για μένα…».
…Ο,ΤΙ κι αν επιδιώκουμε στη ζωή (τρυφερή αγάπη ή  σφοδρό έρωτα), το σωστό  είναι να αναρωτιόμαστε τί θέλουμε εμείς από τον άλλο: να υπάρξει σχέση κτητικότητας, συγκεντρωτισμού, κυριαρχίας και ερωτικής «τυφλότητας» ή μήπως να υπάρχει δοτικότητα, συμβιβασμός, αποκεντρωτισμός  και τρυφερότητα με μια «ανοιχτομάτα» αγάπη;

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

-(1) ”Οι επτά πύλες της (άνευ όρων) αγάπης” (ΤΟ ΒΗΜΑ, 14-4-09)
-(2)
greekpsychologypages.blogspot.gr
-(3) Δεν είναι τυχαία η εκρηκτικών διαστάσεων διαφήμιση της ταινίας “Fifty shades of grey”, που βασίζεται στο πολύκροτο ομότιτλο best seller ερωτογράφημα της E.L James.
-(4) Aπόσπασμα από το βιβλίο της Μ. Βαμβουνάκη, «Η μοναξιά είναι από χώμα».