Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Καρδιακή ανακοπή

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΓΙΑΝΝΗΣ

Ως καρδιακή ανακοπή ορίζεται η αιφνίδια παύση της λειτουργίας της καρδιάς, που προκαλείται από επιπλοκή κάποιου σοβαρού καρδιακού ή άλλου νοσήματος.

Αιτίες ανακοπής
Τα θύματα της καρδιακής ανακοπής ετησίως στην Ευρώπη, ανέρχονται περίπου σε 700.000. Αν και οι αιτίες πρόκλησης ανακοπής καρδιάς μπορεί να είναι διαφορετικές σε κάθε περίπτωση (όπως είναι η κοιλιακή μαρμαρυγή – ταχυκαρδία, το καρδιακό επεισόδιο, το εγκεφαλικό, ο πνευμοθώρακας, το αιμοδυναμικό σοκ, ο τραυματισμός κ.ά.), η λογική αντιμετώπισής της είναι η ίδια, δηλαδή η απρόσκοπτη ροή του αέρα προς τα ζωτικά όργανα και ιδιαίτερα τον εγκέφαλο, ο οποίος δεν μπορεί να μείνει χωρίς οξυγόνο για περισσότερο από 3 λεπτά (μετά το διάστημα αυτό ο εγκέφαλος αρχίζει να νεκρώνεται και ο ασθενής, ακόμη και αν ζήσει, ενδέχεται να παρουσιάσει σοβαρή νευρολογική βλάβη).

Η άμεση αντίδραση
Η ανακοπή απειλεί ευθέως την ίδια τη ζωή του ασθενή και χρειάζεται άμεση παροχή πρώτων βοηθειών στο σημείο που συμβαίνει και ταχεία μεταφορά στο Νοσοκομείο, στο οποίο συμβαίνει ´συναγερμός´ για τη διάσωση της ζωής του ασθενούς.
Στην πραγματικότητα χρειάζεται εμπειρία, εξειδικευμένες γνώσεις και νοσοκομειακός εξοπλισμός για την προσφορά ουσιαστικής βοήθειας σε περίπτωση ανακοπής, που μπορεί να συμβεί οπουδήποτε, πολύ συχνά χωρίς την παρουσία γιατρού. Για τον λόγο αυτό, είναι πλέον αποδεκτό ότι η βασική καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση είναι η μοναδική ενέργεια που μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες ενός θύματος ανακοπής για επιβίωση.
Η αντίδραση των ατόμων που βρίσκονται κοντά στον ασθενή θα πρέπει να είναι άμεση και εξειδικευμένη και έχει ως στόχο όχι μόνο την εξασφάλιση της μεταφοράς του οξυγόνου στους πνεύμονες, αλλά και την αποκατάσταση την κυκλοφορίας του αίματος, δηλαδή της οξυγόνωσης όλων των ιστών του αίματος με τη βοήθεια της καρδιάς.

Μια δύσκολη κατάσταση
Το άτομο που παθαίνει ανακοπή χάνει ξαφνικά τις αισθήσεις του, χλωμιάζει, δεν έχει σφυγμό (αφού δεν λειτουργεί η καρδιά) και δεν έχει αναπνοή ή παρουσιάζει αγωνιώδεις και ακατάστατες αναπνευστικές κινήσεις.

Πρώτες βοήθειες
Αν πέσει κάποιος ξαφνικά μπροστά μας, κατ’ αρχήν επιβεβαιώνουμε ότι είναι αναίσθητος γονατίζοντας δίπλα στο κεφάλι του, τραντάζοντας τους ώμους του και ρωτώντας τον: ´είσαι καλά;´. Εφόσον δεν απαντήσει, θεωρούμε ότι είναι αναίσθητος και ξεκινάμε, εμείς ή κάποιος άλλος που γνωρίζει καλύτερα, τις πρώτες βοήθειες.

Ελεγχος σφυγμού – αναπνοής
Κοιτάζουμε αν υπάρχει σφυγμός και αναπνοή. Σκύβουμε πάνω από το κεφάλι του και βλέπουμε αν ανασηκώνεται ο θώρακας, αν υπάρχει ήχος αναπνοής ή αν αισθανόμαστε έστω και αμυδρά τον αέρα στο μάγουλό μας. Ο έλεγχος αυτός δεν πρέπει να διαρκέσει πάνω από 10 δευτερόλεπτα. Αν στο διάστημα αυτό ο ασθενής δεν παίρνει καμία κανονική αναπνοή ή κάνει ακανόνιστες αναπνευστικές κινήσεις, καλούμε αμέσως το 166 και αρχίζουμε τη διαδικασία της ανάνηψης, δηλαδή της καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ). Η άμεση κλήση του 166 είναι απαραίτητη, διότι έχει αποδειχθεί ότι ο ασθενής έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης αν φτάσει έγκαιρα εξειδικευμένο προσωπικό με κατάλληλο εξοπλισμό (απινιδωτή).

2ο Βήμα – Kαρδιακές μαλάξεις
Τοποθετήστε το άτομο σε σκληρή επιφάνεια (π.χ. πάτωμα ή δρόμος) και πιέστε απότομα και δυνατά το στέρνο (το σκληρό οστό που υπάρχει στο εμπρός τμήμα του θώρακα) βάζοντας το ένα χέρι πάνω στο άλλο στο κέντρο του στήθους (´κλειδώνοντας´ τα δάκτυλα μεταξύ τους), ρίχνοντας όλο το βάρος του σώματός σας στον ασθενή. Οι συμπιέσεις στην καρδιά πρέπει να κατεβάζουν το στέρνο προς τα κάτω 4-5 εκατοστά τη φορά, βοηθούν το αίμα να κυκλοφορήσει, πρέπει να γίνονται με συχνότητα 100 ανά λεπτό, ενώ το στήθος θα πρέπει να αφήνεται ελεύθερο να επανέλθει στη θέση ηρεμίας.

3ο Βήμα – Τεχνητή αναπνοή
Σηκώστε προσεκτικά το κεφάλι προς τα πίσω, ώστε να περνά εύκολα ο αέρας όταν κάνετε τεχνητές αναπνοές. Την ίδια στιγμή βγάλτε από το στόμα του ασθενή, αν υπάρχουν, τροφές ή τεχνητές οδοντοστοιχίες. Ενδέχεται, επίσης, ιδίως αν έχει πέσει ανάσκελα, η γλώσσα να έχει ‘’γυρίσει’’ προς τα πίσω και να έχει φράξει τη δίοδο του αέρα προς τους πνεύμονες. Η κατάσταση αυτή απειλεί άμεσα τη ζωή του ατόμου γι΄ αυτό θα πρέπει κάποιος να ανασηκώσει τη σιαγόνα και να κάμψει το κεφάλι προς τα πίσω, οπότε η γλώσσα επανέρχεται στη θέση της με ή και χωρίς τη βοήθεια των δακτύλων του χεριού. Προσοχή, πάντως, πρέπει να δοθεί στους τραυματίες, στους οποίους επιτρέπεται μόνο το ανασήκωμα της γνάθου και όχι άλλη κίνηση του κεφαλιού, προς αποφυγή πρόκλησης πιθανής βλάβης στη σπονδυλική στήλη.
Μετά από 30 συμπιέσεις, δώστε 2 φορές το ΄΄φιλί της ζωής΄΄. Γονατίστε στο πλάι του κεφαλιού του ασθενή, κλείστε τη μύτη του, σφραγίστε τα χείλη του με τα δικά σας και φυσήξτε δυνατά αέρα μέσα στο στόμα του. Ταυτόχρονα κλείνουμε και τη μύτη του ασθενή, ώστε να μη φεύγει από εκεί ο αέρας και ελέγχουμε αν ανασηκώνεται ο θώρακας, που σημαίνει ότι η εμφύσηση είναι επιτυχημένη.
Συνεχίστε με ρυθμό: 30 μαλάξεις – 2 τεχνητές αναπνοές, μέχρι να εμφανιστεί σφυγμός (ελέγχουμε ενδιάμεσα) ή έλθει το ασθενοφόρο με τους διασώστες. Στην ιδανική περίπτωση, υπάρχουν 2 άτομα για τις πρώτες βοήθειες, ένα για τις μαλάξεις και ένα για την τεχνητή αναπνοή. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες της Αμερικανικής Ένωσης Καρδιολογίας και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στις θωρακικές συμπιέσεις και στη εφαρμογή της αναλογίας 30:2, σε σχέση με τον αερισμό των πνευμόνων, αφού αμέσως μετά την ανακοπή, τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα παραμένουν υψηλά.

Η αποκατάσταση της αναπνοής
Μετά την αποκατάσταση της αναπνοής, εφόσον αυτή επιτυγχάνεται, ο ασθενής τοποθετείται σε θέση ανάνηψης, δηλαδή πλάγια, ώστε να αποφευχθεί πιθανός πνιγμός από εμετό (η πλάγια τοποθέτηση πρέπει να αποφεύγεται σε περίπτωση τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης), μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο.

Η απινίδωση
Είναι μια εξειδικευμένη ιατρική πράξη που γίνεται από εκπαιδευμένο προσωπικό και τη βοήθεια ενός μηχανήματος που λέγεται απινιδωτής. Στην καρδιακή ανακοπή η καρδιά στα 2/3 των περιπτώσεων (λόγω ενός φαινομένου που ονομάζεται ηλεκτρική αστάθεια), χάνει το φυσιολογικό της ρυθμό και παρουσιάζει ένα ακατάστατο ρυθμό που ονομάζεται κοιλιακή μαρμαρυγή. Η καρδιά με το ρυθμό αυτό ουσιαστικά δεν κάνει καμία συστολή και έτσι δε μπορεί να αιματώσει το σώμα του θύματος. Όπως είναι ευνόητο, η κοιλιακή μαραμαρυγή είναι μοιραία, εκτός αν ένα ηλεκτρικό σοκ (απινίδωση) δοθεί από ειδικευμένο προσωπικό στην καρδιά. Η ΚΑΡΠΑ δε σταματά την κοιλιακή μαρμαρυγή, αλλά αυξάνει κατά πολύ τον χρόνο στον οποίο η απινίδωση μπορεί να έχει αποτέλεσμα.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, έχει αποδειχθεί ότι η σωστή καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (30:2), σε συνδυασμό με άμεση (εντός 3-5 λεπτών) απινίδωση, μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες επιβίωσης ενός ατόμου με ανακοπή κατά 50-75%! Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι κάθε λεπτό καθυστέρησης της απινίδωσης, μειώνει την πιθανότητα επιβίωσης κατά 10-15%!

Χρήσιμα στοιχεία
• Η παροχή πρώτων βοηθειών σε περίπτωση εμφάνισης καρδιακής ανακοπής είναι τεράστιας σημασίας για τη διατήρηση του ασθενή στη ζωή. Είναι χρήσιμο, πάντως, να γνωρίζουμε ότι:
• Η καρδιακή ανακοπή είναι μία από τις συχνότερες αιτίες θανάτου των ενηλίκων.
• Η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ), που εφαρμόστηκε πρώτη φορά το 1960, διπλασιάζει όπως έχει στατιστικά αποδειχθεί την πιθανότητα επιβίωσης ενός ανθρώπου με καρδιακή ανακοπή.
• Το 70% των καρδιακών ανακοπών συμβαίνουν στα σπίτια των ασθενών.
• Συνήθως το υπόστρωμα είναι μία λανθάνουσα καρδιακή νόσος και πολλές φορές η πρώτη εκδήλωση είναι ο αιφνίδιος θάνατος.
• Η καρδιακή ανακοπή συμβαίνει στους άνδρες σε διπλάσια συχνότητα σε σχέση με τις γυναίκες.
• Ποτέ δεν έχει αναφερθεί μετάδοση HIV (AIDS) διά μέσου των τεχνητών αναπνοών (φιλί της ζωής).
• Η ΚΑΡΠΑ προσφέρει κάποιου βαθμού αιματική κυκλοφορία στην καρδιά και στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα τα όργανα αυτά να μένουν ζωντανά, μέχρι η απινίδωση να επαναφέρει την καρδιά σε φυσιολογικό ρυθμό.

Επίλογος
Η καρδιακή ανακοπή είναι μια επείγουσα, απειλητική για τη ζωή, κατάσταση η οποία μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε άτομο, οποιαδήποτε στιγμή. Η γνώση της καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης, ακόμη και από μη ειδικούς, και η άμεση κλήση ασθενοφόρου, μπορούν να σώσουν ακόμη και τη ζωή του θύματος. Για τον λόγο αυτό, είναι απαραίτητη η τοποθέτηση αυτόματων εξωτερικών απινιδωτών σε πολυσύχναστους δημόσιους χώρους, αλλά και η εκμάθηση της τεχνικής της ΚΑΡΠΑ από ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού, μέσω του σχολείου, της τηλεόρασης, των εντύπων και του διαδικτύου, ώστε να μπορεί οποιοσδήποτε, ακόμη και μη επαγγελματίας υγείας, να βοηθήσει κάποιο άτυχο συνάνθρωπό του να κρατηθεί στη ζωή.

Σημ.:
Θερμές ευχαριστίες στον καρδιολόγο του Νοσοκομείου Χανίων Γιώργο Διακάκη, για την επισκόπηση του κειμένου και τις χρήσιμες παρατηρήσεις του.

Bιβλιογραφία
www.mayoclinic.com, www.heart.org, www.incardiology.gr


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

1 Comment

  1. Καλησπερα σας!
    Έχω μια απορία παρακαλώ που θα ήθελα να ρωτήσω….
    Η στεφανιαία νόσος προκαλεί εμφράγμα και εξωνοσοκομειακη καρδιακή ανακοπή αφού έχει ήδη προηγηθεί το έμφραγμα??
    Ευχαριστώ θερμά!!
    Καλό μήνα!!

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα