Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

Γράφει ο  ΣΤΑΜΑΤΗΣ Απ. ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ,
δάσκαλος – λαογράφος

Αγαπητοί αναγνώστες, καλημέρα σας
Ο Οκτώβρης, ο άλλοτε μήνας της σποράς, προχωρεί στα δεκαπέντε του, αν και θαρρώ πως η ανάγκη θα μας ξαναθυμίσει των περισσοτέρων, το παλιότερο έργο μας, ξαναγυρίζοντας έτσι στη γη των πατέρων μας, στη γη που μας ανάσταισε και μας έθρεψε.
Ο Οκτώβρης, όμως, είναι και ο μήνας που τα ρακοκάζανα στα χωριά μας παίρνουν φωτιά και η τσικουδιά με τα καρυδαμύγδαλα, που ως προχθές ραβδίζαμε και μαζεύαμε, είναι εδώ ο άριστος μεζές για τους… δοκιμαστές (γρανταδόρους) του σπίρτου της ρακής μας. Κι εδώ δεν καλούνε. Οσοι οι πιστοί… προσέρχονται!…
Και με το οινόπνευμα που βλέπω και βάλαμε αρχή, ας οδηγηθούμε τώρα, φυσικά κι αβίαστα, στο πνεύμα και στα προϊόντα του. Αυτή μάλιστα τη βδομάδα η σοδειά μας απ? άκρη σ? άκρη είναι θαυμάσια, όπως πάντα.
Διαβάστε και κρίνετε:
Κωστής Ηλ. Παπαδάκης: Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού – Κουμπέ Ρεθύμνου και ο νεότερος ιδρυτής της Νέστωρ Ι. Βασσάλος ο Διονυσιάτης, Ρέθυμνο, 2011, σχ. 17Χ29, σελ. 244 + πλουσιότατο έγχρωμο φωτογρ. υλικό.
Μιλούμε εξ αρχής για έκδοση εντυπωσιακή, υποδειγματικά οργανωμένη και παρουσιασμένη, επιστημονικά συνθεμένη και γραμμένη, ώστε να συνιστά υπόδειγμα παρουσίασης και «καρπό όντως εργώδους προσπάθειας και ζήλου, του ακαταπόνητου Κων/νου Ηλ. Παπαδάκη, καταξιωμένου θεολόγου και φιλολόγου».
Η πλέον ενδεδειγμένη παρουσίαση του έργου, είναι -νομίζουμε- να διαβάσουμε το μεστό κείμενο του εξωφύλλου, γραμμένο από τον ίδιο τον συγγραφέα του, τον αγαπητό Κώστα Ηλ. Παπαδάκη, που μας λέει:
«Με τη μελέτη μας αυτή, για πρώτη φορά, αποδεικνύουμε ότι στη σημερινή Ι. Μονή του Σωτήρος Χριστού, Κουμπέ, επί Ενετοκρατίας υπήρχε -παράλληλα με αυτήν του Σωτήρα Χριστού- και η λατρεία του Αγίου Ιωάννου του Ερημίτου, του Γουβερνέτου Χανίων. Αυτό βεβαιώνεται τόσο από τα διάφορα σχεδιαγραφήματα της Ενετοκρατίας όσο και από την ύπαρξη, την ίδια εποχή, στην περιοχή της Μονής της παράκτιας Σκοπίας του Αγίου Ιωάννου του Ερημίτου (San Giovanni Eremita), που το όνομά της έλαβε -όπως και το όμορο σε αυτήν ακρωτήριο (όπου βρίσκεται σήμερα το στρατόπεδο) San Zuanne (ή Punta di S. Giovanni)- από την εν λόγω Μονή, που επί Ενετοκρατίας ήταν ευρύτερα γνωστή ως Μονή Αγίου Ιωάννου (του Ερημίτου).
Μελετούμε, περαιτέρω, τους οικιστές της μονής στα χρόνια της Ενετοκρατίας (απογραφή 1637), που -όπως και τα περισσότερα τον καιρό εκείνο μοναστήρια- ήταν ιδιωτική και βρισκόταν κάτω από το ιδιοκτησιακό καθεστώς τω υιών του ποτέ (=μακαρίτη) Κωνσταντίνου Βεβέλη.
Τέλος, παρακολουθούμε τη νεότερη της Μονής Ιστορία από την επανίδρυσή της, από τον νεότερο ιδρυτή της Νέστορα Βασσάλο, μέχρι σήμερα και την εν γένει κοινωνική, πολιτιστική και πνευματική προσφορά της στον τόπο.
Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς, που αξιωθήκαμε να εκπληρώσουμε το χρέος μας προς την ιερή μορφή του θρυλικού Γέροντος Νέστορος Βασσάλου, παρουσιάζοντας την πρώτη αυτήν αυτοτελή βιογραφική ανάδειξη της προσωπικότητάς του, του έργου και της προσφοράς του προς την πόλη μας και τον πνευματικό πολιτισμό της.
Είναι τα έτη, κυρίως, από το 1915 μέχρι το 1957, που σημαδεύτηκαν από την παρουσία του, που, κατά κοινή ομολογία και μαρτυρία, αποτέλεσαν καθοριστικό παράγοντα και ορόσημο πνευματικότητας για την πόλη μας. Ο όλος βίος του, η αγία πολιτεία του, η φιλανθρωπία του, η αγάπη του προς τον άνθρωπο και η σημαντική προσφορά του στον πολιτισμό αυτού του τόπου, με την πολύχρονη διδασκαλία της ζωγραφικής τέχνης και αγιογραφίας στους νέους, σε μιαν εποχή ιδιαίτερα μίζερη και εξαθλιωμένη, τον έκαναν να αγαπηθεί ιδιαίτερα από τους Ρεθεμνιώτες.
Ολα αυτά και, περαιτέρω, η κατά τρόπον θαυμαστό ανεύρεση και επαναλειτουργία από τον ίδιο μιας παντελώς, μέχρι τότε, άγνωστης ορθόδοξης μονής της Ενετοκρατίας, που αγαπήθηκε ιδιαίτερα και συνεχίζει μέχρι σήμερα να αγαπάται και να προσφέρει πολλαπλώς στο πνευματικό στερέωμα του Ρεθύμνου, θα μπορούσαν, ασφαλώς, να αναδείξουν τον Νέστορα σε πολιτιστικό παράγοντα του τόπου και να τον προβάλλουν ως λαμπρό παράδειγμα προς μίμησιν από τους μεταγενεστέρους».
Σεβασμιώτατε άγιε Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγένιε, σας καλοτυχίζουμε που έχετε πιστούς εργάτες του υψηλού κύρους του Κώστα Παπαδάκη, στο χριστεπώνυμο πλήρωμά σας, γιατί με τις ευγενείς δραστηριότητές των, συνεισφέρουν αρκετά στο θεάρεστο έργο σας! Η Χάρη του Θεού να παραστέκει πάντα αρωγός στο σωτήριο έργο σας και να ευλογεί και τις δραστηριότητες πιστών εργατών σας, του κύρους και του επιπέδου του αγαπητού Κωστή Ηλ. Παπαδάκη.

***
Εταιρείας Ελλην. Γλώσσας και Μουσικής – Υμνολογικές πηγές και μελέτες – 1.
«Ο ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ» τονισθείς υπό Ανδρέου Αθ. Γιακουμάκη
Ηράκλειον Κρήτης, 2011, σχ. 20,5Χ29,5, σελ. 142, έκδοση τετράχρωμη.
Βρισκόμαστε μπρος σε ένα έργο όντως βαρύτιμο, θαυμάσια οργανωμένο. Υστερα από τον πίνακα περιεχομένων, ακολουθεί κατατοπιστικό προλογικό σημείωμα του προέδρου της Εταιρείας Ελλην. Γλώσσας και Μουσικής, πρωτοπρεσβύτερου π. Ηλία Βολονάκη, όπου μεταξύ των άλλων σημειώνει και τα ακόλουθα:
«… α) με το βιβλίο αυτό η Εταιρεία μας εγκαινιάζει μια σειρά εκδόσεων με τον γενικό τίτλο ´Υμνολογικές πηγές και μελέτες´ και β) ενώ το βιβλίο αυτό δημιουργήθηκε κυρίως για λατρευτική χρήση κι επομένως είναι πρωτίστως απαραίτητο για τους ψάλλοντες στους Ιερούς Ναούς, μπορεί να αποβεί χρήσιμο για τον καθένα που θέλει να γνωρίσει τη μουσική και ποιητική μας παράδοση και προπάντων για κάθε χριστιανό που τιμά και σέβεται την πίστη του και λατρεύει την Παναγία Μητέρα του Θεού…», ενώ στον πρόλογό του ο αγαπητός πρωτοψάλτης του Ι.Ν. Αγ. Τίτου Ηρακλείου, καθηγητής Μουσικής στην Ανωτάτη Εκκλησ. Ακαδημία Κρήτης, δημιουργός του έργου κ. Α. Α. Γιακουμάκης, αφού καταθέσει τον σεβασμό και την εκτίμηση των μουσικών παρακαταθηκών των δ/λων του και την πολυετή έρευνα, μελέτη και φροντίδα του, για την παρούσα έκδοση, για την οποία, πιστεύομε, λογίζεται ευτυχής!
Εξάλλου, μας καταθέτει τις ολόθερμες ευχαριστίες του στον κ. Θεοχάρη Δετοράκη για την εμπεριστατωμένη εισαγωγή του στο έργο καθώς και σε άλλους που συνετέλεσαν στον σκοπό αυτό. Λέει μεταξύ των άλλων:
«… Νιώθω, λοιπόν, την ανάγκη να τον ευχαριστήσω θερμά για την πολύτιμη συμβολή του, διότι, εκτός των άλλων, με την πολυετή εκδοτική του πείρα συνετέλεσε και αισθητικά στο εγχείρημά μας αυτό. Κατόπιν δικής του υποδείξεως προχωρήσαμε στη φωτογράφιση της εικόνας της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας, έργο του Γεωργίου Καστροφύλακα (1748) η οποία βρίσκεται στο τέμπλο του παλαιού (μικρού) ναού του Αγίου Μηνά (στο κλίτος της Υπαπαντής) και ευγενώς μας παραχωρήθηκε από τους υπευθύνους του Μητροπολιτικού μας Ναού. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στον Αιδεσιμολογιώτατο π. Εμμανουήλ Σταυρουλάκη και τον διάκονο π. Γεώργιο Χανιωτάκη, οι οποίοι φρόντισαν με προθυμία για τις συνθήκες φωτογράφισης.
Τα κατ? αλφάβητον εικοσιτέσσερα εικονίδια που βρίσκονται κυκλικά της κυρίας παράστασης της εικόνας, τοποθετήθηκαν στην αρχή εκάστου οίκου, ως αδιάψευστοι μάρτυρες της έμπνευσης του αγιογράφου από τη θεματολογία των αντιστοίχων οίκων του Ακαθίστου. Η εικόνα αυτή βρίσκεται επίσης δημοσιευμένη στον αφιερωματικό τόμο ´Μηνάς ο Μεγαλομάρτυς, ο Αγιος του Μεγάλου Κάστρου´ του κ. Θεοχάρη Δετοράκη, Ηράκλειο (1995)…»
και συνεχίζοντας σημειώνει τα αναλυτικά περιεχόμενα του έργου του! Η εισαγωγή του αγαπητού Θεοχ. Δετοράκη, ομοτ. καθηγητού Πανεπιστημίου είναι ως γνωστόν κλασικό, πληρέστατο κείμενο για τον Ακάθιστο Υμνο.
Ακολουθούν τα κείμενα του Ακάθιστου και το βυζαντινό μουσικό τους μέλος με τη θαυμάσια εικονογράφηση που προαναφέραμε. Πρόκειται, λοιπόν, για έργο απόκτημα για τους πολλούς και πληρέστατο μουσικό εργαλείο για τους ψάλτες μας. Ενα έργο μνημειώδες. Αγαπητέ Ανδρέα, πάντα άξιος!

***
Και τώρα πιο κοντινά, σε συγγραφέα του Νομού μας:
«100 ΜΑΧΕΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ, ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΜΕΝΕΣ»
Επιμέλεια: Βαρδής Β. Βαρδινογιάννης – Μαρία Ν. Αλβέρτη
Αθήνα, 2010, σχ. 4ο, σελ. 216 + 2 DVD (Μάχη Κρήτης – Πανόραμα Εθν. Αντίστασης)
Από τις εκδόσεις «Μηνύματα ΕΠΕ» και με επιμέλεια του ακαταπόνητου συντοπίτη μας αγωνιστή Βαρδή Β. Βαρδινογιάννη (καθώς και της κας Μαρίας Αλβέρτη) τέθηκε σε κυκλοφορία πολύτιμος τόμος παρουσίασης της προσφοράς του ενόπλου αγώνα της Εθνικής μας Αντίστασης για την Ελευθερία της Πατρίδας μας.
Επιτυγχάνεται μάλιστα με τον αρμονικό συνδυασμό λόγου και εικόνας, ένα εύληπτο αποτέλεσμα. Συχνά ο λόγος και η εικόνα δίνονται από αγωνιστές που έζησαν τα γεγονότα. Ο τόμος ύστερα από το προλογικό σημείωμα των επιμελητών ανοίγει με το «Χρονικό ΕΑΜ – ΕΛΑΣ» γραμμένο από τον καθηγητή της Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Προκ. Παπαστρατή και ακολουθούν οι διεξοδικές περιγραφές των μαχών με σχεδιαγράμματα και περιγραφές.
Στον περιεκτικό τόμο μπόρεσαν και χώρεσαν οι 100 κυριώτερες μάχες: Θεσσαλίας, Πελ/νήσου, Ρούμελης, Ηπείρου, Μακεδονίας, Αθήνας και από την Κρήτη μας οι παρακάτω:
1. Μάχη της Κρήτης.
2. Η έναρξη της γερμανικής αεραποβατικής επιθέσεως 20/5/1941.
3. Μάχη στο Ρέθυμνο.
4. Μάχη στο Ηράκλειο.
5. Μάχη στα Φλώρια.
6. Μάχη στο Φαράγγι.
7. Μάχη στο Κουστογέρακο.
8. Μάχη της Αχλάδας.
9. Μάχη στον Καλόγερο.
10. Μάχες της Παναγιάς.
11. Η Μάχη των Ποταμών.
12. Μάχη Σύμης – Βιάννου.
13. Μάχη στο Τραχήλι.
14. Μάχη στη Μάδαρη.
Και ο περιεκτικός τόμος κλείνει με επίλογο του Βαρδή Β. Βαρδινογιάννη στις γραμμές του οποίου αναδημοσιεύεται η ιδιαίτερης σημασίας αποκαλυπτική συνέντευξη του Β. Μαθιόπουλου από τον υπουργό Πολεμικής Βιομηχανίας του Χίτλερ, Αλμπερ Σπέερ (σ. 208 – 211).
– Να συγχαρούμε τον αγαπητό Βαρδή για το νέο του επίτευγμα – προσφορά και να του ευχηθούμε οι ως τώρα -17- τόμοι έργων του, να ξεπεράσουν τους διπλάσιους, γιατί πραγματικά προάγουν τη γνώση της σύγχρονης Ιστορίας μας. Οσο δε για τα δυο DVD που συνοδεύουν τον τόμο, αυτά, όσες φορές κι αν τα βλέπεις και τ? ακούς δεν χορταίνεις, αλλά και σε συγκλονίζουν.
Αγαπητέ συνεπαρχιώτη Βαρδή, πάντα άξιος!
– Εδώ, όμως, σας αφήνουμε για σήμερα. Τα ξαναλέμε        -συν Θεώ- την άλλη βδομάδα. Εως τότε γειά σας!


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα