Ρομά…
..Και εγώ αλλά και πολλοί από εσάς, φαντάζομαι, μεγαλώσαμε ακούγοντας σχολιασμούς, κριτικές περίεργες για ανθρώπους περίεργους που τριγυρνούσαν στα χωριά ή στις πόλεις μας, ντυμένοι με αυτά τα περίεργα ρούχα και τα περίσσια στολίδια με την ξενόφερτη γλώσσα και συμπεριφορά… Πολλοί κρυβόμασταν από αυτά τα περίεργα μαύρα μάτια, από αυτή την έντονη επιμονή να μάθουμε το ριζικό μας, αποφεύγοντας τη σύγκρουση και τη σύγκριση των διαφορετικών κόσμων μας και αναπόφευκτη αποδοχή της ύπαρξής των. Και τα χρόνια περνούσαν και τα μουσικά ακούσματα των Τζίπσι Κινγκς, Χατζή, Αγγελόπουλου και πολλών άλλων συνόδεψαν το μεγάλωμά μας. Αλλά ας δούμε ποιοι είναι στην πραγματικότητα οι παράξενοι αυτοί πλανόδιοι της ζωής. To ταξίδι των Ρομ ξεκινάει σε χώρες μακρινές. Από τον 14ο αιώνα τσιγγάνικα καραβάνια διασχίζουν την ελληνική γη, στους πολυσύχναστους δρόμους των πόλεων, στα πιο απόμερα ορεινά μονοπάτια. Το πολύχρωμο πλήθος παρελαύνει ξυπόλυτο στους δρόμους, σε μια δίνη από λουλουδάτες φούστες και άγνωστους ήχους, τυλιγμένο σ’ ένα πέπλο μυστηρίου. Μαζί τους κουβαλούν αμέτρητους θρύλους, ιστορίες, παροιμίες, ρητά και φήμες. Ποια είναι η καταγωγή τους, ο προορισμός τους, το ταξίδι τους..;
Στις περισσότερες χώρες είναι γνωστοί με τη λέξη ´γύφτος´ που προέρχεται από τη λέξη Αιγύπτιος και αυτό γιατί πίστευαν οι Ρομά προέρχονταν από τη Αίγυπτο. Η λέξη Ρομ που χρησιμοποιούν και οι ίδιοι, σημαίνει στη γλώσσα τους ´άνδρας´ ή ´σύζυγος´ μεταξύ τους. Χρησιμοποιούν και άλλες λέξεις όπως ΜΕΛΕΛΕ που σημαίνει λαός ´μαύρος’’ ή ΜΑΝΟΥΧ που σημαίνει ´άνθρωπος’’ Η λέξη αθίγγανος η ατσίγγανος, που όλοι γνωρίζουμε , σημαίνει ´ανέγγιχτο´ από την ονομασία της χαμηλότερης ινδουιστικής κάστας, από την οποία πιθανολογείται ότι προήλθαν και ετυμολογείται από το στερητικό α και το ρήμα θιγγάνω δηλαδή ´αγγίζω´.
Μια από τις πολλές θεωρίες πιστεύει ότι οι Ρομά μετανάστευσαν από τη Πενταποταμία της Ινδίας το σημερινό ΠΑΝΤΖΑΜΠ γύρω στο 1000 μ.Χ., πέρασαν από Αφγανιστάν, Περσία, Αρμενία, Τουρκία φτάνοντας στην Ευρώπη όπου και εξαπλώθηκαν στις περισσότερες περιοχές της. Αργότερα, με τις μαζικές μεταναστεύσεις, μεγάλος αριθμός Ρομα έφτασε στην Αμερική και μετακινήθηκε προς τον Νέο Κόσμο. Μια άλλη θεωρία περί της μετανάστευσης των Ρομά, πιστεύει ότι οι Ρομά προέρχονται από κατώτερες κάστες του Ινδού ποταμού, τα μέλη των οποίων στρατολογήθηκαν ως μισθοφόροι σε πολέμους εναντίον των Αράβων. Ενώ, κατά μια άλλη θεωρία, οι Ρομά προέρχονται από αιχμαλώτους των Αράβων, κατά την εισβολή των Μουσουλμάνων στη βόρεια Ινδία και το σημερινό Πακιστάν.
Σήμερα υπολογίζεται ότι στη Ευρώπη ζουν και μετακινούνται 12 εκατ. Ρομά και στην Ελλαδα βρίσκεται ο τρίτος σε αριθμό πληθυσμός Τσιγγάνων στη δυτική Ευρώπη.
Οι χώρες που διαμένουν Ρομά είναι:
Ρουμανία – μεταξύ 535.250 [1] και 1.2 και 1.5 εκατομμυρίων
Ουγγαρία – μεταξύ 600 και 800 χιλιάδων
Βουλγαρία – περίπου 750 χιλιάδες
Σερβία – περίπου 800 χιλιάδες
Ισπανία – μεταξύ 600 και 800 χιλιάδων
Σλοβακία – μεταξύ 350 και 520 χιλιάδων
Γαλλία – 310 χιλάδες
Τουρκία – 2 και 5 εκατομύρια [2]
Ελλάδα – Η Πολιτεία τούς υπολογίζει σε 120 – 150.000 άτομα, οι ίδιοι οι Τσιγγάνοι ανεβάζουν τον αριθμό σε 500 – 600.000 άτομα και η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε 200 – 300.000 [3].
Οι περιοχές της Ελλάδας στις οποίες είναι μόνιμα εγκαταστημένοι Ρομά είναι η Αθήνα (Αγ. Βαρβάρα, Λιόσια, Ζεφύρι, Ασπρόπυργος), Θεσσαλονίκη (Δενδροπόταμος, Ελευθέριο -Κορδελιό, Εύοσμος, Μενεμένη), Αγρίνιο, Αμαλιάδα, Διδυμότειχο, Κάτω Αχαΐα, Μεσολόγγι, Νέα Αλικαρνασσός, Ξάνθη, Ορχομενός, Σέρρες, Φλώρινα.
Η γλώσσα τους, η Ρομανί ή ´Ρομανές´, είναι μία Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα που συγγενεύει με τις γλωσσικές – διαλέκτους της Ινδίας ιδιαίτερα με τη γλώσσα Πουντζάμπι Στις διάφορες περιοχές που κατοικούν Ρομ έχουν διαμορφωθεί πολλές τοπικές διάλεκτοι, επηρεασμένες από τις τοπικές γλώσσες ..
Η καταγωγή από τις χαμηλές ινδικές κάστες δυστυχώς δεν τους εγκατέλειψε με τη μετακίνησή των και λόγω του νομαδικού τρόπου ζωής τους, της έλλειψης επιθυμίας και δυσκολίας προσαρμογής στο τρόπο ζωής της πλειοψηφίας των υπολοίπων οι Ρομά, έχουν πέσει συχνά θύματα διακρίσεων. Τα αρνητικά σχόλια και χαρακτηρισμοί στερεότυποι είναι αυτά του ´κλέφτη´, ´επαγγελματία ζητιάνου´, ´τσιγκούνη´. Στην Ελλάδα, τουλάχιστον, οι αρνητικοί συνειρμοί εναντίων των Ρομά συντηρούνται εν μέρει από την αυξημένη εγκληματικότητα μεταξύ των Τσιγγάνων, που δεν οφείλεται βέβαια σε κάποιο εγγενές χαρακτηριστικό της φυλής, αλλά στα υψηλά επίπεδα φτώχειας στις τάξεις τους και στην αδυναμία ή άρνησή τους να ενσωματωθούν με τους τοπικούς πληθυσμούς.
Κατά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Ρομά υπήρξαν μεταξύ των θυμάτων των μαζικών εκτελέσεων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, μαζί με Εβραίους, Υπάρχει η άποψη ότι περίπου 400.000 Ρομά εκτελέστηκαν από τους Ναζί .
Οι Ελληνες Ρομά έχουν 114 Σωματεία πανελλήνια (Συνομοσπονδία Ελλάδος) με 300 χιλιάδες εγγεγραμμένα μέλη, ενώ το 2006 συγκρότησαν και πολιτικό κόμμα με τον τίτλο ´Ασπίδα – Ρομ´ (Ανεξάρτητη Συσπείρωση Πολιτών Ιδιαίτερου Αυτοπροσδιορισμού ΡΟΜ) [8].
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) κατήγγειλε τον Σεπτέμβριο του 2006 ότι στην Ελλάδα ´την τελευταία δεκαετία παρατηρείται η μεγαλύτερη παράνομη έξωση Ρομά´, ενώ παράλληλα είναι σε έξαρση η εξύβριση των υπερασπιστών των δικαιωμάτων τους, με τη συμβολή και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Μάλιστα, αναφέρεται ότι «ήδη την 1η Σεπτεμβρίου 2006 κατατέθηκε ερώτηση στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης από τον εισηγητή για θέματα μειονοτήτων, σοσιαλιστή βουλευτή, Λετονίας Μπορίς Τσίλεβιτς».
Είναι, λοιπόν, ένας αδύναμος κοινωνικός ιστός, είναι μια ευπαθής κοινωνική ομάδα, που έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις τόσο στο τομέα εκπαίδευσης όσο και στο τομέα εργασίας.
Oι Γιατροί του Κόσμου μέσω της Κινητής Ιατρικής Μονάδας «Ρομά» υποστηρίζουν την ευπαθή κοινωνική ομάδα των «Ρομά» στην ελληνική επικράτεια, πραγματοποιώντας ένα πρόγραμμα δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ψυχοκοινωνικής στήριξης. Βασικοί άξονες του Προγράμματος αποτελούν η εμβολιαστική κάλυψη του παιδικού πληθυσμού, η προληπτική φροντίδα, η αγωγή υγείας, η καταγραφή των στοιχείων και των αναγκών του πληθυσμού για υγειονομική και επιδημιολογική μελέτη, αλλά και οι παραπομπές στις αρμόδιες Υπηρεσίες για περαιτέρω ιατρική φροντίδα και κοινωνική στήριξη, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Ρομά Αθήνα
Το Πρόγραμμα υλοποιείται με εβδομαδιαίες επισκέψεις σε καταυλισμούς αθίγγανων στην περιφέρεια της Αθήνας, σε περιοχές όπως ο Ασπρόπυργος, Νέα Ζωή, Γκορυτσά, Σπάτα και Ελευσίνα. Ο αριθμός των Ρομά oι οποίοι ζουν εντός της Αττικής είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια, αλλά το 30% του συνολικού πληθυσμού τους φαίνεται να αντιστοιχεί σε αυτούς που ζουν στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα διακρίνουμε δύο ομάδες Ρομά, τους μετακινούμενους και τους εγκατεστημένους. Οι πρώτοι ζουν ως νομάδες, ενώ οι δεύτεροι κατοικούν στις παρυφές των μεγάλων αστικών κέντρων, σε συνοικίες υποβαθμισμένες. Οι περιοχές της Ελλάδας που είναι εγκατεστημένοι οι Ρομά με μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού στην Αθήνα είναι η Αγ. Βαρβάρα, τα Λιόσια, το Ζεφύρι και ο Ασπρόπυργος.
Οι περισσότεροι καταυλισμοί Ρομά βρίσκονται κοντά σε υποβαθμισμένες περιοχές, όπου οι κάτοικοι τους είναι συχνά εκτεθειμένοι σε πληθώρα μολύνσεων και μικροβίων. Στους περισσότερους καταυλισμούς δεν υπάρχει πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα και τρεχούμενο νερό καθώς, επίσης, δεν τηρούνται και οι στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής κάτι το οποίο αντανακλάται στο μέσο προσδόκιμο ζωής των Ρομά και κυρίως των παιδιών, που υπολογίζεται σε τουλάχιστον μια δεκαετία μικρότερο.
Πολλές έρευνες αποδεικνύουν την ανεπαρκή περίθαλψή τους, με το συντριπτικό ποσοστό των Ρομά να δηλώνει πως υφίστανται διακρίσεις από το ιατρικό προσωπικό και συχνά δεν καλύπτονται από το σύστημα υγείας λόγω της έλλειψης ακόμα και των βασικότερων επισήμων εγγράφων. Τέλος, από τους κυριότερους επιβαρυντικούς παράγοντες αυτής της κατάστασης είναι η άγνοια ή και η έλλειψη πληροφόρησης για τα δικαιώματά τους, αλλά και η δυσκολία τους να κατανοήσουν το διοικητικό σύστημα.
Ρομά Θεσσαλονίκη
Στο πλαίσιο του Προγράμματος, παιδίατροι, ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων και διοικητικοί επισκέπτονται σταθερά με την κινητή μονάδα της Οργάνωσης, καταυλισμούς τσιγγάνων σε όλη την περιφέρεια της Θεσσαλονίκης, όπου εξετάζονται και εμβολιάζονται παιδιά αλλά και ενήλικοι.
ΡΟΜΑ ΧΑΝΙΑ
Με τη συνεργασία της νομαρχιακής μονάδας Υγείας πραγματοποιήσαμε 4 επισκέψεις σε καταυλισμούς σε Χανιά, Ρέθυμνο και Γεωργιούπολη πριν αυτός κλείσει και της Αλικαρνασσού με τις κινητές οδοντιατρικές και οφθαλμολογικές μονάδες…
Αν δεν βοηθήσω εγώ
Αν δεν βοηθήσεις εσύ
Αν δεν βοηθήσουμε εμείς
Ποιος τότε θα γίνει φως, να μεταλαμπαδεύσει μια σπίθα ελπίδας και συμπόνιας, για να φωτίσει τον κόσμο;
(ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ)
Τα παιδιά για τα παιδιά…
Όταν η αγνότητα των παιδιών αγγίζει τις καρδιές μας, ένα χαμόγελο ελπίδας φωτίζει το μέλλον μας. Τα παιδιά του σταθμού ´Φωλιά του Παιδιού´ δώρισαν μια καρδιά στους Γιατρούς του Κόσμου για τα παιδιά του Κόσμου.
Οι δάσκαλοι ευαισθητοποιώντας και ενημερώνοντας τα παιδιά αλλά και τους γονείς, για παιδιά που λίγο πιο μακριά από εμάς ζουν σε συνθήκες σκληρές και δύσκολες, με χαρά δώρισαν εκτός το χαρτζιλίκι τους μια μεγάλη καρδιά, έναν πίνακα με στιγμές από τη ζωή των παιδιών της Αφρικής, από τις ανάγκες τους και τους τρόπους που μπορούμε να τα βοηθήσουμε.
Ένα μεγάλο ´μπράβο´ και ´ευχαριστώ´ στα παιδιά στους δασκάλους αλλά και στους γονείς.
Ευχαριστίες
Το τμήμα Χανίων των Γιατρών του Κόσμου θέλει να ευχαριστήσει:
Το 1ο Νηπιαγωγείο Ιεράπετρας
Το 11ο Δημοτικό Σχολείο Χρυσοπηγής Ηρακλείου
Το 3/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Γαραζίου
Το Νηπιαγωγείο της Παλαιόχωρας
Την Δημητρίου Ιωάννα
Τον Ψεγιαννάκη Ευστράτιο που προσέφερε εις μνήμη της αδελφής του Ελπινίκης Ψαθά, φάρμακα
To 1 Γυμνάσιο Ελ. Βενιζέλου για την προσφορά τους σε φαρμακευτικό υλικό.
ΚΑΛΕΣΜΑ
Το γραφείοτων Γιατρών
του Κόσμου Χανίων
καλεί τα μέλη και τους
εθελοντές για μια συνάντηση
γνωριμίας – ενημέρωσης
και καθορισμού στόχων
σήμερα, Τετάρτη 4/5/2011
στη αίθουσα του Εργατικού
Κέντρου και ώρα 5.30 μ.μ.
