Γράφει ο ΣΤΑΜΑΤΗΣ Απ. ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ,
δάσκαλος – λαογράφος
Αγαπητοί αναγνώστες,
Χριστός Ανέστη – χρόνια πολλά!
Εβδομάδα της Διακαινησίμου η τελευταία βδομάδα τ’ Απρίλη, φορτωμένη, βαρύτιμες πασχαλινές γιορτές και ευχάριστη διάθεση στα σπίτια μας, γιατί οι μαθητικές και φοιτητικές διακοπές για το Πάσχα κρατάνε μέχρι και μεθαύριο.
Μετά από τη Μεγάλη Λαμπρή (24/4) και τη γιορτή του Τροπαιοφόρου στρατηλάτη Αϊ Γιώργη (25/4) γιορτάσαμε τους νεοφανείς Αγίους Ραφαήλ, Νικόλαο και Ειρήνη, μαζί με τον Ευαγγελιστή Μάρκο (στις 26/4), ενώ σήμερα (29/4) γιορτάζεται η Ζωοδόχος Πηγή, εορτή της πολιούχου του ομώνυμου Μοναστηριού στην είσοδο της πόλης μας απ’ ανατολικά, της Ιεράς Σταυροπηγιακής και Πατριαρχικής Μονής Χρυσοπηγής, που ως γνωστόν ιδρύθηκε το 1630 μ.Χ. και με τη χάρη και την ευλογία του Θεού συνεχίζεται το έργο της με ζέση πολλή!
Να μην ξεχάσει επίσης η στήλη μας και την αυριανή (30/4) εορτή Ιακώβου του γιου του Ζεβεδαίου και αδελφού του Ευαγγελιστού Ιωάννη, που θανατώθηκε από τον Ηρώδη Αγρίππα, με μαχαίρι…
Σ’ όλους τους εορτάζοντες χρόνια πολλά με υγεία!
***
Και τώρα στο κύριο αντικείμενο της στήλης μας, τη σύντομη παρουσίαση πρόσφατων κρητικών εκδόσεων. Πριν όμως απ’ αυτήν, θέλουμε να σας ενημερώσουμε ότι:
Το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών στην πόλη μας:
´ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ´
έχει οργανώσει για το σχολ. έτος 2010 – 11 (και ασφαλώς κάθε επόμενο) εκπαιδευτικά προγράμματα για νήπια, μαθητές Δημ. Σχολείου και Γυμνασίου, εντελώς δωρεάν και από Δευτέρας μέχρι Παρασκευής (υπεύθυνη παιδαγωγός – μουσειοπαιδαγωγός η κα Ρία Μαρκουλάκη), πράγμα το οποίο κάποιοι γονείς δεν το γνωρίζουν, όπως το κατάλαβα προχθές σε μια οικογενειακή και φιλική συζήτηση. Γι’ αυτό και το σημειώνουμε πληροφοριακά. Στόχοι των εκπαιδευτικών αυτών προγραμμάτων είναι:
– Να γνωρίσουν οι μαθητές, μέσα από εκπαιδευτικές δραστηριότητες, βιωματικά: Την πολυδιάστατη προσωπικότητα του ανθρώπου, του επαναστάτη, του πολιτικού, του διπλωμάτη Ελ. Κ. Βενιζέλου.
– Να εξοικειωθούν με το μνημείο – σπίτι της Χαλέπας που αποτελεί χώρο πολιτικής και κοινωνικής δράσης του Ελ. Κ. Βενιζέλου σε διάφορες χρονικές στιγμές και να υιοθετήσουν στάσεις υπευθυνότητας, σεβασμού και μέριμνας απέναντί του.
– Να προσεγγίσουν την καθημερινότητα εποχών που σημάδεψε η δράση του Ελ. Κ. Βενιζέλου και να τη συγκρίνουν με το σήμερα.
– Κι όλ’ αυτά μεσ’ από συζήτηση, ιστορίες, παραμύθια, εικόνες, βιβλία, παιχνίδια, κατασκευές, ζωγραφική, δραματοποίηση, για τα παιδιά και την ανάπτυξή τους.
– Και με τον βασικότερο στόχο: Να γεμίσει το σπίτι του Βενιζέλου στη Χαλέπα με ήρεμα, χαρούμενα κι ευτυχισμένα παιδικά πρόσωπα.
– Κρατήσετε σημείωση και επικοινωνήσετε (τ. 2821056008, εσωτ. 125) όσοι ενδιαφέρεστε για τα παιδιά σας.
***
Στον απόηχο της Μεγάλης Λαμπρής ας αρχίσουμε τις σύντομες παρουσιάσεις πρόσφατων εκδόσεων με ένα έργο που χαράσσει πορεία και γίνεται οδοδείκτης στη ζωή μας!
Πρόκειται για το εικοστό δεύτερο (22ο) βιβλίο του πολυγραφότατου αρχιμανδρίτη, θεολόγου – λυκειάρχη, γνωστότατου ´τοις πάσι´, π. Ιγνατίου Χατζηνικολάου ´Τίμιοι με τον Θεόν´.
Εχουμε την τύχη να τον γνωρίζουμε τώρα και μισό αιώνα.
Εχουμε μελετήσει προσεκτικά κι έχουμε δημοσιοποιήσει τις σκέψεις μας για όλα τα μέχρι σήμερα εκδοθέντα έργα του.
Σήμερα δεν θα γράψουμε για τη δομή του νέου έργου του ούτε για τον θησαυρό που ´αποθηκεύτηκε´ στα πέντε σωστά δομημένα επί μέρους κεφάλαια του έργου (1. Χρέος οφειλόμενο 2. Μακροθυμία – Ανεξικακία 3. Αντιδικία – Μίσος – Εκδίκησι 4. Τα αγαθά της συγγνώμης, και 5. Τα δεινά της Μνησικακίας – Εκδικήσεως) τ’ απλωμένα μεθοδικά στις διακόσιες τόσες σελίδες του βιβλίου αυτού, των οποίων προτρέπουμε τον αναγνώστη για επισταμένη μελέτη.
Θα σταθούμε μόνο στο καταστάλαγμα του έργου, στον Επίλογό του (σελ. 204 – 209) απ’ όπου τα αποσπάσματα που παραθέτουμε δίνουν απάντηση στις πιο πάνω σκέψεις μας. Γράφει λοιπόν ο π. Ιγνάτιος:
´…Ισως να διερωτηθήκατε: αυτά που γράφει ο συγγραφέας για συγγνώμη, για ανεξικακία, έτσι απλώς τα έγραψε για να γεμίσει μερικές σελίδες ή και τα έζησε;
Μήπως, μας κάνει τον δάσκαλο και τα λέγει μόνον για τους άλλους και χωρίς κι ο ίδιος να τα ζη; Μήπως επαληθεύεται και σ’ αυτόν το «δάσκαλε που δίδασκες και νόμον δεν εκράτιες»;
Ωστόσο, αμφιβάλλω, αν σκέφθηκε έτσι. Γιατί, όπως εδιάβασες στον πρόλογο, εξηγούμαι ότι κι εγώ πάρα πολλές φορές και πολυτρόπως έχω πληγωθεί από συνανθρώπους μας, και μάλιστα από εκείνους που η θέσις τους, και η εμφάνισίς τους, κατ’ ουδεμίαν «δικαιολογίαν» το επιτρέπουν, και που, πολλάκις, φαίνονται διαφορετικοί στους ανθρώπους, και οι οποίοι μπορεί να φθάσουν ακόμη και στην «αγιοποίησή» τους! Αλλωστε, ο καθένας φαίνεται κατά πόσον συγχωρεί, και κατά πόσον αντιδικεί. Οπως και το δέντρο φαίνεται από τον καρπό του όπως είπε και ο Χριστός: «Εκ γάρ του καρπού το δένδρον γινώσκεται» (Ματθ. 12, 33).
Δεν θέλουμε όμως να πούμε ότι τα βέλη της ανθρώπινης κακίας και της αχαριστίας δεν ματώνουν τις καρδιές μας. Ούτε και ότι αναίσθητοι είμαστε. Αναίσθητοι και σκληροτράχηλοι, κατά τον Αγιον Πρωτομάρτυρα Στέφανον (Πραξ. 7, 51) είναι αυτοί που μας πετροβολούν, γι’ αυτό «λήψονται περισσότερον κρίμα» (Λουκ. 20, 47).
Μπορεί να παραπονούμαστε, όμως ουδέποτε πρέπει να κρατούμε κακία, να καταρώμαστε, να επιτιθέμεθα, να μνησικακούμε. Αλλωστε κι ένας Χριστός παραπονέθηκε (Ιωαν. 18, 23). Μπορεί πολλές φορές η συγχωρητική αυτή στάση μας να μην συνεκίνησε, να μην αφόπλισε και να μην δίδαξε τους πταίσαντάς μας, ωστόσο εμείς πρέπει, για να είμαστε και τίμιοι απέναντι του Θεού και τη διαβεβαίωσή μας «ως ημείς αφιέμεν τοις οφειλέταις ημών» να συγχωρούμε, να ευεργετούμε, να αγαθοποιούμε και να προσευχόμεθα υπέρ των «επηρεαζόντων υμάς και των διωκόντων υμάς» (Ματθ. 5, 44).
Κάθε φορά που ο διάβολος μας επιτίθεται και με αυτούς τους ανθρώπους, πειθήνια όργανά του, εμείς αμέσως, όπως είδαμε σε πολλές σελίδες του βιβλίου μας, θα αντεπιτιθέμεθα με την αγάπη μας, τη συγχωρητικότητά μας, τη μακροθυμία μας και την αγαθοεργία μας.
Θα τους ανταποδίδουμε αντί της χολής το μάννα της γλυκιάς αγάπης μας, που το πήραμε από τον ουράνιο Πατέρα μας…´.
Και συμπεραίνει:
´…Ετσι πράττονες γινόμαστε τίμιοι απέναντι του Θεού, και παίρνουμε το «βραβείον της άνω κλήσεως» (Φιλιππ. 3, 14). Της κλήσεως – εντολής του Θεού να αγαπούμε, να συγχωρούμε και να αγαθοποιούμε τους διώκοντάς μας…´.
Και καταλήγει:
´Λοιπόν αδελφέ μου ορθάνοιχτος είναι ο δρόμος της σωτηρίας μας. Της γαλήνης μας. Της ψυχικής μας ευφορίας. Της ομαλής και αγαπητικής συμβιώσεώς μας με τους συνανθρώπους μας. Μακριά από εμάς τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Μια η έγνοια μας: να είμαστε εντάξει με τον Θεόν. Απ’ εκεί και πέρα τα πάντα αναλαμβάνει Εκείνος. Γίνεται ο Κυρηναίος μας.
Αχ Θεέ μου, τι ευτυχία είν’ αυτή! Δεν θέλουμε τίποτ’ άλλο. Με σένα τα πάντα έχουμε (Β’ Κορινθ. 12, 9)´.
Ετσι διδάσκει και καθοδηγεί τον κόσμο, τους αναγνώστες του ο π. Ιγνάτιος μια ζωή κι ας έχει πληγωθεί κι ας έχει βιώσει αδικίες. Με το σημερινό έργο του γίνεται διδάχος μεγαλόψυχος, συστήνοντάς μας να είμαστε: ´Τίμιοι με τον Θεό!´.
Ευχή μας να τον προστατεύει ο Θεός για να συνεχίζει για έτη πολλά το έργο του, την ευλογημένη πορεία του!
***
Και δύο γραμμές για ένα πρόσφατο έργο από τον χώρο της λαϊκής ποιητικής μας παράδοσης.
Πρόκειται για το νέο έργο του Θανάση Πατεράκη ´Αετός τση Ρωμιοσύνης´ με μαντινάδες, ρίμες, ριζίτικα και ποιήματα, που εξέδωσε πρόσφατα (2011) σε σχ. 8ο και 110 σελίδες.
Κάθε φορά που μελετούμε τις ποιητικές δημιουργίες του Θ. Πατεράκη, βεβαιωνόμαστε πως πράγματι έχει φλέβα ποιητική και έμπνευση δημιουργική και πώς χρησιμοποιεί σωστά την τοπική μας γλώσσα γιατί τη μιλεί και την κατέχει και την τέχνη της ομοιοκαταληξίας την έχει κατακτήσει. Ξεχωρίζουμε πολλά από τα νεοριζίτικά του.
Στεκόμαστε σε ένα -δεν έχουμε χώρο για περισσότερα- με πολλή ευαισθησία ποιημένο και εποχικά… επίκαιρο. Λέει:
Λεμονανθοί τ’ Απρίλη:
´Μάνα και πως τσι ρέγομαι τσ’ αροδαμούς τ’ Απρίλη
να μπαίνω στο περβόλι μας να τσ’ αποκαμαρώνω
Να ’χω ζερβά τσι ροδαρές να ’χω δεξά τσοι κρίνους
Να ’χω σ’ τσοι φράχτες γιασεμιά, βιόλες και καντιφέδες
Μάνα μου με τα βάσανα τα ’χω μεγαλωμένα
και με το αίμα τση καρδιάς εβαγιοκλάδιζά ντα
Κι όντε δεν έχουμε νερό κι αποστειρών’ η βρύση
μάνα μου με των αμαθιώ το δάκρυ τα ποτίζω
Να ’ρχεται μάνα η Λαμπρή κι η Μεγαλοβδομάδα
να μπαίνω εις την εκκλησιά λεμονανθούς να φέρνω
πάνω στον Επιτάφιο πάνω στον Αγιο τάφο
να φέρνω και στο μνήμα σου…´ (σ. 50).
Σημ.: Οι ιδιωματικές λέξεις ερμηνεύονται πολύ σωστά, στο τέλος της σελίδας.
Κι από τις πολύ ωραίες μαντινάδες του (σ. 73 – 109) δεν κλείνουμε αν δεν παραθέσουμε ένα ζευγάρι. Είναι όλες θαυμάσιες.
´Εμάργωσε η σκέψη μου να στέκει στην αυλή σου
σα διακονιάρα στη βροχή να πάρει το φιλί σου!´ (σ. 92)
´Ομορφη είν’ η ροδαρά κι ας έχει χίλια αγκάθια
όμορφος είναι κι ο σεβντάς κι ας τρέχουνε τα μάθια!´ (σ. 104)
Αγαπητέ Θανάση, συνέχισε την προσφορά σου στο περιβόλι της λαϊκής μας ποίησης. Είσαι ένας της, σωστός εκπρόσωπος!
Εδώ όμως τελειώσαμε για σήμερα. Τα ξαναλέμε -συν Θεώ- την άλλη βδομάδα, ως τότε γεια σας και καλή Πρωτομαγιά!
