Επέκταση της Γαλλικής Σχολής υπό προϋποθέσεις

Η επέκταση της πρώην Γαλλικής Σχολής για τη στέγαση του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης στη Χαλέπα δεν θα είναι σε βάρος του περιβάλλοντος καθώς η πρόταση περιλαμβάνει ένα υπόσκαφο κτίσμα, που δεν θα φαίνεται από τον μαντρότοιχο, αλλά και φύτευση της βόρειας αυλής.
Τις επισημάνσεις αυτές κάνουν τόσο ο πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, Γιάννης Φίλης, όσο και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, απαντώντας σε επιστολή 18 καθηγητών σχετικά με την παραμονή του Τμήματος στη Γαλλική Σχολή και το αντίστοιχο κτηριολογικό πρόγραμμα, που δημοσιεύθηκε στα «Χανιώτικα νέα» στις 25 Φεβρουαρίου.
Ο κ. Φίλης παρατηρεί εν συντομία τα εξής: ´Κανείς από τους υπογράφοντες, οι οποίοι προέρχονται κυρίως από το Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, δεν ζήτησε ενημέρωση από την Πρυτανεία ή το Τμήμα Αρχιτεκτονικής πριν αποστείλουν την επιστολή σε 11 αποδέκτες. Θα ανέμενα πρώτα μία συζήτηση ως ένδειξη ακαδημαϊκού πνεύματος και καλή θέλησης.
Τέλος, θα ήθελα να τονίσω ότι το φυσικό περιβάλλον για μένα είναι υψίστης σημασίας και διαρκούς φροντίδας. Εδώ πρόκειται για δομημένο περιβάλλον, το οποίο είναι επίσης σημαντικό, γι? αυτό και η πρότασή μας περιλαμβάνει ένα υπόσκαφο κτίσμα, που δεν θα φαίνεται από τον μαντρότοιχο, αλλά και φύτευση της βόρειας αυλής´.

ΤΟ ΤΜΗΜΑ
Στην απάντησή του, εξάλλου, ο πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης, καθηγητής Εμμανουήλ Β. Μαρμαράς, αναφέρει:
´Μετά τα πρόσφατα δημοσιεύματα στην έγκριτη εφημερίδα σας, σχετικά με τη στέγαση του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης στον χώρο της παλαιάς Γαλλικής Σχολής στη Χαλέπα Χανίων, θα επιθυμούσαμε να γνωστοποιήσουμε στο αναγνωστικό σας κοινό τους λόγους που οδήγησαν το Τμήμα και τη Σύγκλητο του Ιδρύματος σε αυτή την επιλογή.
Ολα σχεδόν τα μεγάλα πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Ευρώπης εκ συστήματος έχουν χωροθετήσει τις Αρχιτεκτονικές τους Σχολές στον αστικό ιστό της πόλης που τα φιλοξενούν, ανεξάρτητα από το γεγονός, εάν έχουν ιδρύσει πανεπιστημιουπόλεις ή όχι. Ο λόγος είναι ότι για τους φοιτητές της Αρχιτεκτονικής η πόλη που σπουδάζουν με τον κοινωνικό της περίγυρο και την αστική της λειτουργία επενεργεί ως το εργαστήριο απ? όπου αντλούν όλες τις γνώσεις, τις πληροφορίες και τα ερεθίσματα που είναι αναγκαία για την ολοκληρωμένη και εξισορροπημένη ροή των σπουδών τους. Αυτό, για παράδειγμα, συμβαίνει με την πασίγνωστη αγγλική Σχολή της Architectural Association, που βρίσκεται εγκατεστημένη σε βικτοριανό κτήριο στο κέντρο του Λονδίνου (Bedford Square) και την περίφημη Beaux Arts του Παρισιού και τις φημισμένες ιταλικές Αρχιτεκτονικές Σχολές της Ρώμης και της Βενετίας, που είναι εγκατεστημένες στα αντίστοιχα κέντρα των πόλεων. Πρόσφατα το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, αν και δημιούργησε σύγχρονη Πολυτεχνειούπολη στου Ζωγράφου, άφησε την Αρχιτεκτονική Σχολή στις παλαιές εγκαταστάσεις της οδού Πατησίων.
Στην περίπτωση του δικού μας Τμήματος, η αρχική εγκατάσταση στην παλαιά Γαλλική Σχολή, με τη μεγάλη ιστορική σημασία για τα Χανιά, αποτέλεσε μια ευτυχή συγκυρία τόσο για την πόλη όσο και για την εκπαιδευτική μας λειτουργία. Τούτο, διότι δόθηκε η ευκαιρία να αναβιώσει το ιστορικό κτήριο με ανάλογη και πιο εξελιγμένη εκπαιδευτική χρήση. Το συναισθηματικό δέσιμο των φοιτητών και των καθηγητών μας με τον συγκεκριμένο χώρο δεν άργησε να γίνει έντονο και να μετατραπεί σε επιθυμία για μόνιμη εγκατάσταση εδώ, αποδίδοντας κάθε σεβασμό στο ιστορικό παρελθόν του. Ωστόσο, κάτι τέτοιο σημαίνει ότι θα χρειαστεί η προσθήκη επιπλέον εγκαταστάσεων, ώστε το όλο συγκρότημα να ανταποκρίνεται στη νέα του αποστολή. Στο σημείο αυτό, θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε ότι μια τέτοιου είδους επέκταση είναι δεοντολογικά δόκιμη και εφαρμόζεται συστηματικά σε υφιστάμενα αξιόλογα κτήρια. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα τέτοιας επιτυχούς ένταξης από τη διεθνή και την ελληνική βιβλιογραφία. Θα σταθούμε, ενδεικτικά, στις δικές μας περιπτώσεις του κεντρικού κτηρίου του Αρσακείου στην Αθήνα (αρχιτ. Λ. Καυτατζόγλου), το οποίο σήμερα λειτουργεί ως Συμβούλιο της Επικρατείας έπειτα από διαδοχικές επεκτάσεις που γνώρισε (αρχικά από τον αρχ. Ε. Τσίλερ και στη δεκαετία του 1980 από τον αρχ. Α. Καλλιγά), καθώς επίσης στην πρώην οικία Σταθάτου στη γωνία των οδών Β. Σοφίας και Ηροδότου στην Αθήνα, όπου η πραγματοποιηθείσα επέκταση επέτρεψε το συγκρότημα να λειτουργήσει ως Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Η δική μας προσπάθεια επέκτασης του ιστορικού κτηρίου της Γαλλικής Σχολής αποβλέπει στη διατήρηση της νότιας αυλής και του παλαιού κτηρίου.
Η πρότασή μας προβλέπει την επέκταση στον βόρειο, περιτοιχισμένο και μη ορατό από την Ελ. Βενιζέλου αδόμητο χώρο των 6 στρεμμάτων. Η δόμηση, στο μεγαλύτερο ποσοστό της θα είναι υπόσκαφη, ενώ τα δώματα θα είναι φυτεμένα και θα λειτουργούν ως  κήπος, επισκέψιμος από τους πολίτες. Ο νότιος κήπος θα αναβαθμιστεί   με στόχο να αποτελέσει συνέχεια με τον όμορο κήπο του Παλατιού, όταν και αυτός θα διαμορφωθεί, ενώ ο περιβάλλων χώρος θα καθαριστεί από  διάφορα κτίσματα που έχουν κτιστεί από τη δεκαετία του ?60. Η υπόσκαφη δόμηση αναδεικνύει το διατηρητέο κτήριο, το οποίο σε μια εξέχουσα θέση δεσπόζει, συνθέτοντας ένα αρμονικό σύνολο, με απρόσκοπτη θέα προς τη θάλασσα. Η προβλεπόμενη δόμηση είναι κατά πολύ χαμηλότερη από την επιτρεπόμενη, ενώ κανείς από τους πρόσθετους περιορισμούς για την προστασία της Χαλέπας δεν εξαντλείται από την προτεινόμενη λύση.
Η συγκεκριμένη πρόταση πιστεύουμε ότι, όχι μόνο δεν σπάει την ενότητα του ιστορικού, μνημειακού συνόλου, αλλά το ενδυναμώνει καθώς αποστασιοποιείται από τη λογική της μουσειακής διαχείρισης και ταυτόχρονα του προσδίδει ζωή με  την καθημερινή εκπαιδευτική χρήση από νέους ανθρώπους.

Με εκτίμηση,
καθηγητής Εμμανουήλ Β. Μαρμαράς,
πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πολυτεχνείου Κρήτης