Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Η λιμνοδεξαμενή του Φαραώ και οι σωτήρες των πτωχών

Κύριε διευθυντά,
βαρύς αχός συνόδευσε την απόφαση του Υπουργείου ΠΕΚΑ να αναστείλει την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων σχετικά με την κατασκευή λιμνοδεξαμενής στο οροπέδιο του Ομαλού. Η αναταραχή αυτή θα είχε βέβαια αποφευχθεί, εάν οι Διευθύνσεις Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Χανίων και της Περιφέρειας Κρήτης δεν έκαναν αποδεκτή τη απαράδεκτη σχετική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και συνεπώς δεν πρότειναν την έγκριση των Περιβαλλοντικών Όρων, οι οποίοι και έγιναν δεκτοί από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Δυστυχώς, όχι μόνο δεν έγινε το αυτονόητο, αλλά και υπεγράφη Κοινή Υπουργική Απόφαση για να θεσμοθετήσει ένα έργο ασύμβατο με την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το κράτος, λοιπόν, όχι μόνο δεν φρόντισε για την εφαρμογή των νόμων, αλλά αντιθέτως επισημοποίησε την παραβίασή τους… Πρόκειται για μία ακόμα κλασική περίπτωση ΜΠΕ, η οποία προσανατολίστηκε όχι στον μετριασμό των επιπτώσεων στη φυσική μας κληρονομιά, αλλά στη διόγκωσή τους με μπαζώματα, εκσκαφές και τσιμεντοποίηση προστατευόμενων φυσικών περιοχών. Και για ακόμα μία φορά οι κρατικές υπηρεσίες εγκρίνουν μία απαράδεκτη μελέτη είτε «ελαφρά τη καρδία» είτε υπό το βάρος οικονομικών, συντεχνιακών και μικροπολιτικών πιέσεων. Ενα έργο χιλιοπαιγμένο στη χώρα μας, σήμα κατατεθέν της Τοπικής και Δημόσιας Κακοδιοίκησης, που υποστηρίζει την κατασπατάληση οικονομικών πόρων και την υποβάθμιση της φύσης έναντι αμφιβόλου κέρδους για τον πολίτη. Ευτυχώς, το ΥΠΕΚΑ, μετά την παρέμβαση του Φορέα Διαχείρισης Λευκών Ορέων, αντιλήφθηκε το λάθος του προκατόχου του, αναστέλλοντας την έγκριση των Περιβαλλοντικών Όρων και ακολούθως ζητώντας την επικαιροποίηση της ΜΠΕ. Απομένει να απαντηθούν τα εξής (φοβάμαι ρητορικά) ερωτήματα:
Θα απολογηθούν δημόσια οι αρμόδιοι ηγέτες και υπάλληλοι της Νομαρχίας Χανίων, της Περιφέρειας και του ΥΠΕΧΩΔΕ για το ατόπημά τους;
Θα διδαχτούμε από την ιστορία αυτή εξασφαλίζοντας την έννομη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών;
Η αναστολή των Περιβαλλοντικών Όρων και η διακοπή των εργασιών ήταν μονόδρομος για το ΥΠΕΚΑ. Την ακολούθησε, όμως, η σύσταση ενός μετώπου υπεράσπισης της ανομίας και του παραλογισμού, την πρώτη γραμμή του οποίου επάνδρωσαν διάφοροι εκπρόσωποι της «καλής κοινωνίας» του νησιού μας (τοπικοί άρχοντες, πολιτευτές και διάφοροι αβανταδόροι τους). Στρατηγικής σημασίας γι? αυτό το μέτωπο ήταν η επιστράτευση του διλήμματος «άρδευση του οροπεδίου ή υστερική προστασία της φύσης», προκειμένου να τρομοκρατηθούν οι πολίτες του νησιού. Το δίλημμα, όμως, αυτό είναι παραπλανητικό και συνεπώς επικίνδυνο και ύποπτο για δύο τουλάχιστον λόγους:
1. Διότι ούτε ο Φ. Διαχείρισης ούτε οι ομάδες των οικολόγων αμφισβήτησε ποτέ την ανάγκη υδροδότησης του Ομαλού. Αντιθέτως, όπως και η Διεύθυνση Δασών του Ν. Χανίων, έχουν από καιρό προτείνει την κατασκευή λιμνοδεξαμενών, σε πιο διακριτικές θέσεις και με χωρητικότητα που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές και όχι τις φαντασιακές ανάγκες του οροπεδίου. Οι προτάσεις αυτές αγνοήθηκαν, ίσως επειδή «όσο περισσότερο αλέθει ο μύλος, τόσο περισσότερα βγάζει ο μυλωνάς».
2. Διότι οι αντιδράσεις που διατυπώθηκαν στην εκτέλεση του εν λόγω έργου συνιστούν δείγμα όχι «πολυτελούς οικολογικής ευαισθησίας», αλλά σεβασμού της νομοθεσίας και αίσθησης του μέτρου. Η σκοπιμότητα του μεγέθους του έργου δεν τεκμηριώνεται σε κανένα σημείο της ΜΠΕ και γι? αυτό άλλωστε το ΥΠΕΚΑ ζήτησε προσφάτως την επικαιροποίηση της μελέτης. Αν η αναγκαιότητα του έργου είναι αναμφισβήτητη, το μέγεθος αυτού αποτελεί αντικείμενο διερεύνησης και οι ανάγκες της περιοχής σε νερό μπορούν να μετρηθούν. Παρομοίως, σύμφωνα με τη νομοθεσία, η επιλογή της θέσης πρέπει να τεκμηριώνεται μέσω της συγκριτικής αξιολόγησης όλων των εναλλακτικών λύσεων. Πόσο μάλλον όταν η λιμνοδεξαμενή κατασκευάζεται δίπλα στο Μεσογειακό Εποχικό Λιμνίο, οικότοπο αυστηρά προστατευόμενο σύμφωνα με τη νομοθεσία, κάτι που η ΜΠΕ περιφρόνησε προκλητικά. Παρομοίως φαίνεται να περιφρονεί και την αμπελιτσιά, όχι επειδή απουσιάζει από τη θέση του έργου (το ξέραμε άλλωστε), αλλά μάλλον επειδή αγνοεί τη σημασία της και το ότι ούτως ή άλλως θα έπρεπε να αναφερθεί σε αυτήν. Οι «υπέρμαχοι της ανάπτυξης» παραβλέπουν ότι για τη μελέτη και προστασία των Μεσογειακών Εποχικών Λιμνίων στην Κρήτη έχουν εκπονηθεί προγράμματα εκατομμυρίων, χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ. Μπορούν μήπως να εγγυηθούν ότι το λιμνίο δεν θα υποβαθμιστεί από την κατασκευή μίας λιμνοδεξαμενής εκατό φορές μεγαλύτερης αυτού; Ή μήπως προτίθενται να πληρώσουν οι ίδιοι το υπέρογκο πρόστιμο (από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή) που θα επιφέρει η υποβάθμιση του λιμνίου; Και πέραν αυτού, που τίθενται τα όρια της περιβαλλοντικής ασυδοσίας; Μέχρι ποιου σημείο δικαιούται η πολιτεία να ακροβατεί στο όριο της παρανομίας και να υποβαθμίζει τη φύση; Είναι πραγματικά τραγελαφικό να προσπαθούμε να κοροϊδέψουμε τους «κουτόφραγκους» δαπανώντας ευρωπαϊκά χρήματα για να θέσουμε σε κίνδυνο στοιχεία της φύσης προστατευόμενα από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση! Και είναι ανεπίτρεπτη σπατάλη ο Φ. Διαχείρισης να αναλώνεται στη διαφύλαξη της νομιμότητας στα Λ. Όρη (κάποιος θα πρέπει να το κάνει). Διότι ο θεσμικός του ρόλος δεν είναι αυτός, αλλά το να ασχολείται με τη μελέτη, ανάδειξη και ανάπτυξη της περιοχής, υλοποιώντας τη σχετική Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη και το ακόλουθο Προεδρικό Διάταγμα.
Τους παραπάνω κινδύνους φάνηκε να κατανοεί (έστω και καθυστερημένα) ο Ο.Α.ΔΥ.Κ. και έτσι ενώ αρχικά υποστήριξε σθεναρά τη σκοπιμότητα του έργου (Χ.Ν. 23/12/2010), στη συνάντηση στον Ομαλό ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του δήλωσε ότι ο Οργανισμός δεν έχει καμία αρμοδιότητα ως προς της σκοπιμότητα του έργου, η οποία αφορά τους πολιτικούς φορείς (Χ.Ν. 27/1/2011)…
Μέσα στο ομιχλώδες τοπίο της ασάφειας και της παραπληροφόρησης, πολυάριθμα επιχειρήματα επιστρατεύθηκαν για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα. Οι υπέρμαχοι μιας λιμνοδεξαμενής φαραωνικών διαστάσεων προέβαλαν την υλοποίησή της σαν αναγκαία προϋπόθεση για την επιβίωση των αγροτοκτηνοτρόφων του Ομαλού, λες και τους ρώτησαν ποτέ πόσο νερό χρειάζονται και που αυτό θα πρέπει να συλλέγεται. Ως γνωστόν όμως, τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία έχουν γίνει στο όνομα του λαού, που μάλλον δεν του αναγνωρίζουν το δικαίωμα να αποφασίζει. Μήπως μία τεράστια λιμνοδεξαμενή θα βλάψει περισσότερο παρά θα ωφελήσει, αλλοιώνοντας τη φυσιογνωμία του (κάτι που απαγορεύεται ρητά από τη νομοθεσία) και υποβαθμίζοντας το τουριστικό προϊόν της περιοχής; Οσοι νομίζουν ότι τα τεράστια έργα στο οροπέδιο συνάδουν με τον οικοτουρισμό και τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου, μάλλον ξεχνούν ότι πολλοί τουρίστες εδώ και δεκαετίες δείχνουν να προτιμούν προορισμούς λιγότερο «αναπτυγμένους» από την τσιμεντοποιημένη βόρεια Κρήτη. Επίσης, φαίνεται να ξεχνούν ότι οι προτάσεις για οικοτουριστική ανάπτυξη και για βιολογικά αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα κατατέθηκαν πρώτα από τους οικολόγους (τους οποίους αντιγράφουν και παράλληλα μέμφονται), εδώ και δεκαετίες. Βέβαια, ο οικοτουρισμός μάλλον δεν αποτελεί προτεραιότητα για κάποιους, αφού η ΜΠΕ που ενέκριναν μιλάει για «δημιουργία πολλών νέων ξενοδοχειακών μονάδων υψηλών απαιτήσεων». Ας μας εξηγήσουν τουλάχιστον πως, όπως λένε, η λιμνοδεξαμενή θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα της υπερβόσκησης (οι βοσκοί θα γίνουν αγρότες;) και της διάνοιξης των καταβοθρών στο οροπέδιο (ή μήπως η εκτεταμένη άρδευση θα εντείνει το φαινόμενο;).  
Εάν κάποιοι έσπευσαν να απαξιώσουν νόμους, θεσμούς, ειδικούς επιστήμονες  και δικαστές, το Υ.Π.Ε.Κ.Α. δεν φαίνεται να τους δικαιώνει, όπως προκύπτει από το αποτέλεσμα της συνάντησης της 4ης Φεβρουαρίου 2011. Από την οποία φάνηκαν να βγαίνουν όλοι χαρούμενοι. Ο μεν Φ. Διαχείρισης και το Υπουργείο διότι επιτέλους να διασφαλίστηκε. στοιχειωδώς η νομιμότητα. Οι δε τοπικοί φορείς διότι εξασφάλισαν μία ανώδυνη έκβαση. Τουλάχιστον δεν εγκατέλειψαν οριστικά την ιδέα της λιμνοδεξαμενής. Και κυρίως, δεν χρειάστηκε να απολογηθούν για το ότι, ενάντια στις ιστορικές στους ευθύνες, επένδυσαν σε μία πολιτική επιλογή που αντιτίθεται ποικιλοτρόπως στη νομοθεσία και τη λογική…

Παναγιώτης Γεωργιακάκης,
δρ Περιβαλλοντικής Βιολογίας


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα