Γράφει η ΕΙΡΗΝΗ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ*
Τα εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτων παγκοσμίως. Ταυτόχρονα, είναι η κυριότερη αιτία σοβαρών και μακροχρόνιων αναπηριών στους ενηλίκους.
Ο εγκέφαλός μας αποτελείται από δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα. Ελέγχει την ικανότητα της όρασης, της ακοής, της γεύσης, της όσφρησης, της ομιλίας και της κίνησης. Εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η βλάβη που προκαλείται όταν η παροχή του αίματος σε μια περιοχή του εγκεφάλου σταματήσει, οπότε τα κύτταρα που δεν παίρνουν οξυγόνο πεθαίνουν. Ενα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να είναι ελαφρύ ή πολύ σοβαρό και τα αποτελέσματά του προσωρινά ή μόνιμα.
Το εγκεφαλικό μπορεί να προκληθεί από θρόμβωση (η αιματική ροή προς τον εγκέφαλο αποφράσσεται εξαιτίας θρόμβου σε ένα αγγείο), από εμβολή (η αιματική ροή ενός αγγείου αποφράσσεται από θρόμβο που δημιουργείται σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος, συχνότερα στην καρδιά) και από αιμορραγία (όταν ένα αγγείο εντός ή εκτός του εγκεφάλου σπάσει επιτρέποντας αίμα να διαφύγει στον εγκέφαλο).
Συμπτώματα εγκεφαλικού επεισοδίου
??αδυναμία ή μούδιασμα σε ένα μέρος του σώματος (πρόσωπο, χέρια, πόδια)
??δυσκολίες στην ομιλία, κατανόηση, σύγχυση
??δυσκολίες στην όραση (απώλεια ή μείωση όρασης)
??δυσκολίες στην κίνηση της γλώσσας, δυσκαταποσία
??απώλεια ισορροπίας, απώλεια συντονισμού των κινήσεων
??ημιπληγία (όταν παραλύει η μια μεριά του σώματος)
??διαταραχές στην αισθητικότητα: Αίσθηση της αφής, στον πόνο, στη θερμοκρασία
Στόχος για τον εργοθεραπευτή αποτελεί η επανάκτηση του ρόλου που κατείχαν οι ασθενείς σε όλους τους τομείς. Με την εργοθεραπευτική αξιολόγηση καταγράφονται οι δυνατότητες, οι αδυναμίες και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει στον χώρο διαβίωσής του και προτείνονται λύσεις για τη διευκόλυνσή του. Επιπλέον, ο εργοθεραπευτής επανεκπαιδεύει τον ασθενή σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής προκειμένου να αποκτήσει πάλι την ανεξαρτησία του. Με τα βοηθήματα και τις προσαρμογές που δίνει συμβάλλει στην αύξηση του επιπέδου λειτουργικότητάς του .
Βασικός θεραπευτικός στόχος είναι η δημιουργία μιας σωματικής και κινητικής συμμετρίας με τη βελτίωση της ημιπληγικής πλευράς. Οι δραστηριότητες του προσβεβλημένου άνω άκρου που μπορούν να εφαρμοστούν είναι μόνο στην αρχή με την αμφίπλευρο μέθοδο (δηλαδή με το σύμπλεγμα των δύο χεριών). Οι δραστηριότητες αμφίπλευρου συντονισμού οδηγούν σε αναστολή της σπαστικότητας (του αυξημένου μυικού τόνου), επιδρούν στην ασύμμετρη στάση σώματος και κεφαλής και βελτιώνουν την ισορροπία σε καθιστή και σε όρθια θέση. Επιπλέον, βοηθούν τον ασθενή να συνειδητοποιήσει την ημιπληγική πλευρά και να βελτιώσει την αντίληψή του.
Η εργοθεραπευτική παρέμβαση συνεχίζεται με την εκπαίδευση σε δραστηριότητες αυτοφροντίδας:
-τη μετακίνηση, τη μεταφορά και τις κινήσεις στο κρεβάτι (από το αμαξίδιο στο κρεβάτι, από το κρεβάτι σε καθιστή θέση, το κάθισμα και σήκωμα από την καρέκλα, τη μεταφορά στην μπανιέρα και τη μεταφορά στο αυτοκίνητο)
-την ένδυση και την απόδυση (μπλουζάκι, ζακέτα, παντελόνι, κάλτσες)
-σίτιση (σωστή καθιστή θέση, χρήση ειδικών βοηθημάτων)
-σήκωμα αντικειμένων από το πάτωμα
-πτώση και ορθοστάτηση μετά την πτώση.
Ο εργοθεραπευτής μέσα από αυτή την εκπαίδευση αυτοφροντίδας προσπαθεί τη συμμετοχή της ημιπληγικής πλευράς του ασθενή σε όλες αυτές τις δραστηριότητες προκειμένου να βελτιωθεί η εκούσια κίνηση και η λειτουργικότητα. Εάν αυτό δεν είναι δυνατόν εκπαιδεύει τον ασθενή σε μεθόδους με τις οποίες να χρησιμοποιεί μόνο το ένα χέρι. Πολλές τεχνικές περιλαμβάνουν τη χρήση προσαρμογών και βοηθημάτων όπως μαχαίρια – πιρούνια με ειδική λαβή, βοηθήματα κουμπώματος, ελαστικά κορδόνια, σανίδες μεταφοράς, λαβές για οδοντόβουρτσα και βοηθήματα γραφής.
Επίσης, για καλύτερη ασφάλεια και ανεξαρτητοποίηση μπορεί να χρειαστούν και μέσα στο σπίτι και το περιβάλλον εργασίας του ασθενή αλλαγές, όπως ράμπες και χειρολαβές.
Κύριος στόχος της εργοθεραπείας είναι η επανενσωμάτωση του ημιπληγικού ασθενή στην καθημερινή του ζωή με την επαναφορά της ανεξαρτησίας και αυτοπεποίθησής του.
*εργοθεραπεύτρια
