Ρεπορτάζ:
Γιάννης H. Κάκανος
www.yanniskakanos.gr
ghk@otenet.gr
Οπως κάθε χρόνο στις 16 και 17 Αυγούστου, έτσι
και φέτος,
οι Αντικυθήριοι γιόρτασαν πανηγυρικά τη μνήμη του πολιούχου τους Αγίου Μύρωνα. Στην ακολουθία του Μέγα Αρχιερατικού Εσπερινού χοροστάτησε ο επιχώριος Μητροπολίτης κ. Σεραφείμ, ενώ την ημέρα της εορτής, προεξάρχοντος του ιδίου, τελέστηκε η Θεία Λειτουργία,
πραγματοποιήθηκε η λιτανεία της εικόνας και
ο Αγιασμός των υδάτων στην ιστορική πηγή, που βρέθηκε το εικόνισμα. Συλλειτουργοί ήταν ο αρχιμανδρίτης π. Φρουμέντιος Δημητρίου εφημέριος του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού Εσταυρωμένου Χώρας Αντικυθήρων, με τον εφημέριο Αντικυθήρων π. Αντώνιο Λιγοψυχάκη.
Στο κήρυγμά του ο Μητροπολίτης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να τιμάται ο Αγιος, ενώ επιστρέφοντας στο ναό οι προσκυνητές, σύμφωνα με το έθιμο, πέρασαν κάτω από την εικόνα. Στη συνέχεια έγιναν σύντομοι χαιρετισμοί από τον πρόεδρο της Κοινότητας και ακολούθησε το πατροπαράδοτο πανηγυρικό τραπέζι φιλοξενίας στο προαύλιο της εκκλησίας με ντόπιο αγριοκάτσικο και πιλάφι με συνταγή από την Κρήτη.
Σε όλες τις εκδηλώσεις έψαλε μελωδικότατα κλιμάκιο του Βυζαντινού Χορού Ψαλτών “Ψαλτικής Διάκονοι” από την Αθήνα, με χοράρχη τον Πρωτοψάλτη του Ι. Ν. Εισοδίων Θεοτόκου Νέας Φιλοθέης Αθηνών κ. Ιωάννη Τσούνη, ο οποίος φέτος βρέθηκε στο νησί για δέκατη συνεχή χρονιά να ψάλει στην εορτή του Αγίου Μύρωνος. Ιδιαίτερα μεγάλη ήταν φέτος η παρουσία στο νησί Αντικυθηρίων από την Αυστραλία, που ήρθαν ειδικά για να προσκυνήσουν. Από την Κρήτη δεν ήταν δυνατόν να παραβρεθούν πολλοί στο πανηγύρι, αφού η ακτοπλοϊκή σύνδεση δεν τροποποιήθηκε, όπως έγινε με το πλοίο ΠΟΡΦΥΡΟΥΣΑ από τα Κύθηρα, με το οποίο εξυπηρετήθηκαν πολλοί προσκυνητές.
Ιστορικά και εκκλησιαστικά στοιχεία:
Το μικρό και απομακρυσμένο νησί των Αντικυθήρων βρίσκεται στο μέσον της απόστασης Κυθήρων – Κρήτης και παρά τη μικρή του έκταση και το λιγοστό στις μέρες μας πληθυσμό, έχει να επιδείξει αξιόλογο και σημαντικό ιστορικό παρελθόν. Τα τελευταία χρόνια η Αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως σημαντικά ευρήματα, κυρίως στην περιοχή του “Κάστρου”, όπου σε μια έκταση 300 στρεμμάτων απλώνεται η αρχαία πρωτεύουσα του νησιού Αίγιλα, πόλη των κλασικών χρόνων (4ος αι. π.Χ.).
Οι κάτοικοι του μικρού νησιού αλλά και οι εκατοντάδες απόδημοι Αντικυθήριοι τόσο εντός της Ελλάδος όσο και στο εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία, Χιλή), σέβονται και τιμούν ιδιαιτέρως τον Αγιο Μύρωνα Ιερομάρτυρα της Εκκλησίας μας και πολιούχο του νησιού.
Η σχέση του Αγίου με το νησί ανάγεται στο μακρινό παρελθόν. Για, σχεδόν, 3 αιώνες (από το 1420 περίπου μέχρι το 1780-2) το νησί ήταν ακατοίκητο. Σε αντίποινα ληστρικής επιδρομής των κατοίκων του ενάντια σε ένα πλοίο της Βενετίας, που έπλεε ανοικτά του νησιού, η βενετσιάνικη φρουρά σκότωσε όλους τους κατοίκους και έτσι το νησί ερήμωσε, μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα περίπου. Ωστόσο, κατά την περίοδο αυτή, κυνηγοί από την Κρήτη μετέβαιναν στα Αντικύθηρα με σκοπό το κυνήγι αιγοπροβάτων, που τότε, όπως και σήμερα, αφθονούσαν στο νησί. Η σχετική διήγηση που υπάρχει αναφέρει το πώς βρέθηκε στα Αντικύθηρα η εικόνα του Αγίου Μύρωνος.
Δύο κυνηγοί από την Κρήτη (πιθανώς από τη σημερινή Κίσαμο) είχαν μεταβεί στα Αντικύθηρα για να κυνηγήσουν αιγοπρόβατα. Κυνηγώντας στην περιοχή, όπου σήμερα υπάρχει ο ναός του Αγίου, είδαν τα αιγοπρόβατα συγκεντρωμένα σε μια συστάδα θάμνων και παραμερίζοντας τους θάμνους ανακάλυψαν ένα μικρό σπήλαιο με “ολίγον πλην εύγευστον ύδωρ”, όπως αναφέρεται στη σχετική διήγηση. Η έκπληξή τους όμως έγινε ακόμη μεγαλύτερη, όταν είδαν και την εικόνα του Αγίου Μύρωνος, ένα μικρό ξύλινο εικόνισμα, ταλαιπωρημένο από το χρόνο. Κατασκεύασαν πρόχειρα ένα εικονοστάσι από πέτρες και έφυγαν για την Κρήτη, όπου διέδωσαν το γεγονός.
Μετά από λίγο καιρό, μαζί με άλλους συμπατριώτες τους, πήγαν πάλι στα Αντικύθηρα προκειμένου να χτίσουν ένα μεγαλύτερο εικονοστάσι. Ομως, το εικονοστάσι που είχαν πρόχειρα κατασκευάσει όταν βρήκαν την εικόνα, δε βρισκόταν στη θέση του και ψάχνοντας στην περιοχή το είδαν σε μια άλλη τοποθεσία όχι πολύ μακριά από την πηγή της εύρεσης. Αυτό θεώρησαν, ότι με θαυματουργικό τρόπο, αποτελούσε υπόδειξη του Αγίου για να χτιστεί εκεί ο ναός του. Ετσι και έγινε. Το χτίσιμο του ναού του Αγίου στάθηκε η αφορμή να εποικιστεί το νησί από Κρήτες σε δύο φάσεις, απόγονοι των οποίων είναι και οι σημερινοί κάτοικοι.
Ο αρχικά μικρός ναός επεκτάθηκε, προστέθηκαν κελιά και βοηθητικοί χώροι και για μια μεγάλη περίοδο φιλοξένησε γυναικεία μοναστική αδελφότητα. Η εορτή του Αγίου, κάθε χρόνο στις 17 Αυγούστου, αποτελεί έκτοτε τη σημαντικότερη μέρα του χρόνου για το νησί. Κατά την ημέρα αυτή οι Αντικυθήριοι τιμούν τον Προστάτη Αγιό τους με μεγαλόπρεπες Ιερές Ακολουθίες αλλά και με παραδοσιακή κρητική ψυχαγωγία, σε ανάμνηση της σχέσης που έχει ο χώρος με τους Κρήτες. Μάλιστα, επειδή η αφορμή για την εύρεση της εικόνας ήταν το κυνήγι των αιγοπροβάτων, προσφέρονται στους προσκυνητές η πατροπαράδοτη βραστή γίδα, που προετοιμάζεται στους χώρους του Μοναστηριού από τους κατοίκους, ενώ στο φούρνο του Μοναστηριού οι γυναίκες του νησιού ζυμώνουν ψωμί με τον παραδοσιακό τρόπο. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό πανηγύρι που, σε πείσμα των καιρών, διατηρεί την αυθεντικότητά του, αφού όλα τα εδέσματα προσφέρονται δωρεάν στους προσκυνητές, που συρρέουν από πολλά μέρη της Ελλάδας στο μικρό νησάκι, για να ασπαστούν την αγία εικόνα του Ιερομάρτυρος Αγίου Μύρωνος.
Ο Αγιος Ιερομάρτυς Μύρων ο θαυματουργός έζησε όταν Αυτοκράτορας των Ρωμαίων ήταν ο Δέκιος (249-251 μ.Χ.), που έμεινε στην ιστορία όχι μόνο για την ασέβειά του αλλά και για τη σκληρότητα και ωμότητα με την οποία κατεδίωξε τους Χριστιανούς, σε μια εποχή που η πίστη στο Χριστό είχε παγιωθεί και εξαπλωνόταν σε όλο τον κόσμο.
Ο Αγιος Μύρων καταγόταν από την περιοχή της Κορίνθου από πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια. Υπήρξε μιμητής του Αποστόλου των Εθνών Παύλου, ο οποίος είχε κηρύξει τον Ευαγγελικό Λόγο στην Κόρινθο. Ο Μύρων σε νεαρή ηλικία έγινε Πρεσβύτερος της Εκκλησίας.
Την εποχή εκείνη οι Χριστιανοί επειδή φοβόνταν τις συχνές διώξεις των Ρωμαίων εις βάρος τους, εκδήλωναν τη λατρεία τους με κρυφό τρόπο και όχι σε μεγαλόπρεπους ναούς. Στην περιοχή που έζησε ο Αγιος Μύρων, στρατιωτικός διοικητής των Ρωμαίων (Ανθύπατος) ήταν ένας φανατικός εχθρός των Χριστιανών ο Αντίπατρος, ο οποίος εισέβαλε στο ναό των Χριστιανών κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας των Χριστουγέννων με σκοπό να τους συλλάβει και να τους θανατώσει. Ο Αγιος Μύρων, που ιερουργούσε, δεν πτοήθηκε από την παρουσία της ρωμαϊκής φρουράς και εξύβρισε τον Αντίπατρο αποκαλώντας τον “λύκον άρπαγα”. Ο Αντίπατρος τον οδήγησε στη φυλακή και τον κρέμασε ψηλά από τα χέρια, ενώ οι Ρωμαίοι στρατιώτες τον εξύβριζαν.
Στη φυλακή ο Αγιος Μύρων υπέστη φρικτότατα βασανιστήρια., Οι Ρωμαίοι έστειλαν τον Αγιο στην πόλη Κύζικο και ο εκεί Ανθύπατος τον αποκεφάλισε. Οι Χριστιανοί ενταφίασαν το σώμα του και η ψυχή του πέταξε ανάλαφρα και αγγελικά στους ουρανούς.
Ο Αγιος Μύρων τιμάται στα Αντικύθηρα στις 16 και 17 Αυγούστου ως πολιούχος και αποτελεί ξεχωριστό πρόσωπο από τον Αγιο Μύρωνα, Αρχιεπίσκοπο Κρήτης, που εορτάζει στις 8 Αυγούστου.
