ME THN EYΘYNH TOY ΠNEYMATOΣ

Ενα βιβλίο συγκλονιστικών αποκαλύψεων για την απαγωγή από τη Νότια Αμερική του Άιχμαν και τη δίκη και καταδίκη σε θάνατο του τρομερού αυτού εξολοθρευτή των Εβραίων της Γερμανίας, της Ευρώπης και των Βαλκανίων. Το βιβλίο αυτό (με βάση τα στοιχεία, τις απολογίες και τις αποκαλύψεις αυτής της μεγάλης δίκης) γράφτηκε από την αντιχιτλερική, διάσημη Γερμανο-εβραία καθηγήτρια της Φιλοσοφίας στην Αμερική Χάννα Αρεντ. Μια θαρραλέα γυναίκα που παρακολούθησε τη δίκη ως εντεταλμένη του διεθνούς κυκλοφορίας περιοδικού New Yorker στις σελίδες του οποίου πρωτοδημοσιεύτηκαν κείμενα που αποτέλεσαν τη βάση για τη σύνθεση και έκδοση του βιβλίου.
Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ – έκθεση για την κοινοτοπία του κακού. Στο βιβλίο αυτό η διάσημη φιλόσοφος εκθέτει τη μεγάλη τραγωδία του ολοκαυτώματος των Εβραίων της Ευρώπης από έναν τερατικό εξολοθρευτή, από ένα απάνθρωπο και εγκληματικό σύστημα της ναζιστικής εγκληματικότητας στην οποία υπέκυψε ο γερμανικός λαός, που τον ξεγέλασε και τον παρέσυρε ο παρανοϊκός Χίτλερ σε μια ευρεία καταστροφή Ευρώπης, Ρωσίας, Αφρικής και Ιαπωνίας με κυρίαρχο σύμβολο το εβραϊκό ολοκαύτωμα.
“Το κακό δεν είναι ποτέ ριζικό, είναι μόνον ακραίο, και δεν κατέχει κανένα βάθος ή σατανική διάσταση.
Μπορεί να μεγαλώσει υπερβολικά και να ερημώσει ολόκληρο τον κόσμο, γιατί εξαπλώνεται όπως η μούχλα πάνω σε μια επιφάνεια.
Είναι μια πρόκληση για την σκέψη. Γιατί η σκέψη προσπαθεί ν’ αγγίξει κάποιο βάθος, να φτάσει στις ρίζες αλλά, από τη στιγμή, που καταπιάνεται με το κακό, ματαιοπονεί γιατί δεν υπάρχει τίποτε…”
Αυτή την ξεκάθαρη θέση για το κακό στις εκάστοτε κοινωνίες με συγκεκριμένη χρονική αναφορά στο τερατώδες κακό του γερμανικού ναζισμού κάνει η εβραϊκής καταγωγής Γερμανο-αμερικανίδα φιλόσοφος Χάννα Αρεντ στο βιβλίο της: “Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ – έκθεση για την κοινοτοπία του κακού”. Αυτή η σημαντική φιλόσοφος και πρόμαχος της πολιτικής και πνευματικής ελευθερίας γεννήθηκε το 1906 στο Ανόβερο της Γερμανίας και πέθανε στη Ν. Υόρκη το 1975. Υπήρξε μαθήτρια των μεγάλων Γερμανών φιλοσόφων Καρλ Πάστερς και Μαρτίν Χαϊλεργκέρ. Αλλά, αναγκάσθηκε ως σφόδρα αντίθετη στο χιτλερικό καθεστώς μιας γερμανικής ευρωπαϊκής και παγκόσμιας απειλής να εγκαταλείψει την Γερμανία το 1934.
Ενώ, το 1941 όταν είχε καταληφθεί σχεδόν όλη η Ευρώπη, εκτός Αγγλίας, εγκαταστάθηκε στην Αμερική για να γίνει διακεκριμένη καθηγήτρια της Φιλοσοφίας. Για να γράψει μια σειρά έργων κατά του ολοκληρωτισμού που αναγνωρίσθηκαν διεθνώς. Ειδικά, το έργο της “Οι ρίζες του ολοκληρωτισμού” είχε μεγάλη επιτυχία. Σ’ αυτό το έργο αναλύει την ανάπτυξη του αντι-σημιτισμού και του ιμπεριαλισμού στο πλαίσιο του εθνικού κράτους, ενώ επισημαίνει τη σύγκλιση ναζισμού και σταλινισμού.
ΜΙΑ ΔΙΚΗ – ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΞΟΛΟΘΡΕΥΤΗ
Πέρα όμως από τα φιλοσοφικά της έργα εκδόθηκε το 1963 το βιβλίο (σε πρώτη έκδοση) στην Αμερική με τον τίτλο: “Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ (έκθεση για την κοινοτοπία του κακού)”. Το βιβλίο αυτό αποτελεί το συνολικό κείμενο της Χάννα Αρεντ από την προσωπική της παρακολούθηση της δίκης του Άιχμαν.
Αυτού του εγκληματικού εγκεφάλου που πραγματοποίησε το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ευρώπης μέσα από το απάνθρωπο φυλετικό μίσος του χιτλερικού καθεστώτος. Το κείμενό της αυτό, σχετικά συντομευμένο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό “The New Yorker” τον Φεβρουάριο – Μάρτιο του 1963. Ενώ, είχε γραφτεί από την πρόμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συγγραφέα του, την καθηγήτρια φιλοσοφίας Η.Α. το φθινόπωρο και το καλοκαίρι του 1962.
Ολοκληρώθηκε δε τον Νοέμβρη της ίδιας χρονιάς όταν η Χάννα ήταν στο κέντρο προχωρημένων σπουδών του Πανεπιστημίου Wesley.
Στην έκδοση όμως του 1964 η καθηγήτρια Αρεντ αναθεώρησε και διεύρυνε την έκδοση του 1963, με διάφορες βελτιώσεις με τεχνικές προσθήκες.
Ενώ, η μόνη μη τεχνική προσθήκη (εκτός από το νέο επίλογο που αναφέρεται στις συζητήσεις τις οποίες προκάλεσε η πρώτη έκδοση) είναι η αντιχιτλερική συνωμοσία των Γερμανών την 20η Ιουλίου 1944, που είχε αναφερθεί παρεπιπτόντως στην αρχική έκδοση.
ΣΥΜΠΟΝΟΙΑ – ΟΡΓΗ – ΓΝΗΣΙΑ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ
Στο βιβλίο αυτό η φιλόσοφος Χάννα Αρεντ καταθέτει (όπως έγραψε το περιοδικό “The New York Review of Books”) μια λαμπρή και συνάμα ανησυχητική μελέτη του χαρακτήρα και της δίκης του Αντολφ Άιχμαν.
Για να γράψει, επίσης, ο Frederic S. Swrin στο περιοδικό Political Science ότι το βιβλίο αυτό “Γραμμένο πολύ προσωπικά και παρορμητικά αντανακλά μεγάλο θάρρος, μεγάλη πνευματική ανεξαρτησία και μια λαμπρή ανθρωπιά. Δεν είναι βιβλίο «άψυχο» αλλά αντανακλά όχι μόνο τα μεγάλα προτερήματα της συγγραφέως του αλλά και συμπόνοια, οργή και μια γνήσια αίσθηση τραγωδίας”.
Ακόμα, ο Hans Morgentau έγραψε στην έγκυρη και μεγάλη αμερικανική εφημερίδα Chicago Tribune ότι: “Το μεγάλο προσόν του βιβλίου είναι ότι δείχνει με μια βαθιά και τεκμηριωμένη ανάλυση των ζητημάτων και του υπόβαθρου της ιστορίας της δίκης του Άιχμαν, τι πράγματι είναι το ΚΑΚΟ. Με αποτέλεσμα το βιβλίο αυτό να αναστατώνει το μυαλό και να ταρακουνάει τις συνειδήσεις μας…”
15 ΚΕΦΑΛΑΙΑ, ΕΝΑΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΚΙ ΕΝΑ ΕΠΙΜΕΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ
Τα περιεχόμενα του βιβλίου που παρουσιάζουμε σήμερα με υπεύθυνη μετάφραση από τα αγγλικά του Βασίλη Τομανά, υπεύθυνου των ποιοτικών εκδόσεων “ΝΗΣΙΔΕΣ” Θεσ/νίκης έχουν ως εξής:
1) Το Δικαστήριο 2) Ο κατηγορούμενος 3) Ειδικός στο εβραϊκό ζήτημα 4) Η πρώτη λύση: απέλαση, 5) Η δεύτερη λύση: συγκέντρωση 6) Η τρίτη λύση: Θανάτωση 7) Η σύσκεψη της Βάνζεε ή ο Πόντιος Πιλάτος 8) Καθήκοντα ενός νομοταγή πολίτη, 9) Εκτοπίσεις από το Ραϊχ. Γερμανία, Αυστρία και το προτεκτοράτο 10) Εκτοπίσεις από τη Δυτική Ευρώπη. Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Δανία, Ιταλία,
11) Εκτοπίσεις από τα Βαλκάνια. Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Ρουμανία, 12) Εκτοπίσεις από την Κεντρική Ευρώπη. Ουγγαρία και Σλοβακία, 13) Τα κέντρα θανάτωσης στην Ανατολή 14) Τεκμήρια και μαρτυρίες 15) Η απόφαση, η έφεση, η εκτέλεση.
Επίλογος- Υστερόγραφο – Επίμετρο Πηνελόπης Κουφοπούλου
ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΕΓΙΝΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΧΡΕΙΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ…
Στο βιβλίο αυτό η Χάννα Αρεντ πραγματοποιεί, μέσα από τα αποκαλυπτόμενα στη δίκη του Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ μια συνολική σύνθεση της τραγωδίας του εβραϊκού ολοκαυτώματος, που αποτέλεσε την κατάληξη μιας μέγιστης θηρωδίας. Η οποία ξεκίνησε από τους αχρείους νόμους της Νυρεμβέργης που απαγόρευαν τους γάμους και τη σεξουαλική επαφή μεταξύ εβραίων και γερμανών, αλλά και οι περιορισμοί, πριν το 1933 στα δικαιώματά τους ως γερμανών πολιτών, που τους μετατρέψανε σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας ως “υπηκόους”.
Οι Ναζί από τότε είχαν πετύχει να τους απομονώσουν από τον υπόλοιπο πληθυσμό, εν τούτοις οι Εβραίοι της Γερμανίας πίστεψαν πως είχαν πια αποκτήσει δικούς τους νόμους και δεν ήταν πια παράνομοι… Και ότι αν δεν έρχονταν σε επαφή με τους μη Εβραίους, όπως άλλωστε ήταν υποχρεωμένοι να κάνουν, θα μπορούσαν να ζήσουν ανενόχλητοι…
Η συνέχεια, όμως, ήταν τόσο εφιαλτική! … αυτή την τρομερή πραγματικότητα αποδίδει, σε όλες της τις πτυχές η Χάννα Αρεντ στο βιβλίο της. Με αξιοποίηση και δημιουργικό συσχετισμό, όλων των ντοκουμέντων, των μαρτυριών, των νομικών παρεμβάσεων και των απολογητικών “εκδιηγήσεων” στην δίκη Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ.
ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΕΞΟΛΟΘΡΕΥΤΗ ΗΤΑΝ Η ΕΚΚΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ
Σε κάθε ένα από τα 15 μέρη – κεφάλαια του βιβλίου της συγγραφέως και πολιτικής “δημοσιογράφου” Αρεντ, παρουσιάζει και φωτίζει σημαντικά σημεία. Οπως, την ιστορική αναγκαιότητα του ισραηλινού κράτους να απαγάγει τον Άιχμαν από την Νότια Αμερική που είχει καταφύγει και κρυβότανε, για να τον δικάσει εκεί, στην Ιερουσαλήμ…. την οποία, από τότε, διεκδικούν ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ για τους εαυτούς τους, αποκλείοντες ιστορικά το δικαίωμα δημιουργίας και Παλαιστινιακού κράτους.
Παρά τον απόλυτο αντισημιτισμό του αραβικού κόσμου, ο οποίος συνεχίζεται ως σήμερα, από την πρώτη 15ετία της δημιουργίας του κράτους του Ισραήλ, όπως αναφέρει στο τέλος του πρώτου κεφαλαίου του βιβλίου της η Χ. Αρεντ γράφοντας:
…” Η επιχειρηματολογία της υπεράσπισης είχε τώρα προσεγγίσει επικίνδυνα την πρόσφατη αντισημιτική άποψη για τους σοφούς της Σιών, που την ανέφερε σοβαρότατα ο υφυπουργόςΕεξωτερικών Τσουλφίκαρ Σαμπρί πριν λίγες εβδομάδες στο Κοινοβούλιο της Αιγύπτου λέγοντας: Ο Χίτλερ ήταν αθώος για την σφαγή των Εβραίων ήταν θύμα του Σιωνισμού “που τον υποχρέωσαν να διαπράξει εγκλήματα που θα τους βοηθούσαν να επιτύχουν την επιδιώξή τους, που ήταν η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ”.
Στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου η Αρεντ αναλύει με δεδομένα τον κατηγορούμενο Άιχμαν και την περιπετειώδη και “γκρίζα” ζωή του. Για να αποκαλύψει πως το όραμά του ήταν “η εκκένωση της Ευρώπης απ’ τους Εβραίους και η εγκατάστασή τους στη Μαγαδασκάρη καθώς και η δημιουργία – εγκαθίδρυση ενός εβραϊκού κρατιδίου στην περιοχή Νίσκο της Πολωνίας. Για να συνεχίσει στο τρίτο κεφάλαιο την ανάλυσή της για το πώς ο Άιχμαν έγινε “ειδικός” στο εβραϊκό ζήτημα κάνοντας τον θαυμαστή τους μέσα σε εβραϊκούς κύκλους μιλώντας τους… εβραϊκά!
ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΜΟΝΟ Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ
Στα κεφάλαια 4, 5, 6 μιλά για τις 3 λύσεις της απέλασης, συγκέντρωσης και θανάτωσης για να επισημάνει όλη την ανελέητη φρίκη που δημιούργησε για την εξόντωση των εβραίων ο Άιχμαν.
Για να ακολουθήσουν οι “εκτοπίσεις” από το Ράϊχ, από τη δυτική Ευρώπη – Γαλλία Βέλγιο, Ολλανδία, Δανία και Ιταλία. Με την τελευταία να έχει διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στην άρνησή της (δια του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι) να διώξει και να παραδώσει για εξόντωση τους Εβραίους…
Αντίθετα είχε “εφεύρει” πολλούς τρόπους ο Μουσολίνι (με εξοργισμό του Χίτλερ) για να τους προστατεύει. Ομως, στο κεφάλαιο των εκτοπίσεων Εβραίων από τα Βαλκάνια, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Ρουμανία, η Βουλγαρία -σύμφωνα με στοιχεία της δίκης- εμφανίζεται να προστατεύει μαζί με το βουλγαρικό λαό τους εβραίους. Σε αντίθεση με την αντιεβραϊκή ρουμανική σκληρότητα. Αλλά και για την ελληνική -ουσιαστικά- αποφασιστική προστασία τους. Με συνέπεια να τους εκτοπίσουν από τη Θεσσαλονίκη στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας και να τους πνίξουν στα Χανιά στη μέση του κρητικού πελάγους μέσα στα αμπάρια ενός σκάφους που βούλιαξαν το 1944.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΗΡΘΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ ΑΪΧΜΑΝ
Συγκεκριμένα (στις σελίδες 150-151) αναφέρεται ότι “τον Φεβρουάριο του 1943, δύο ειδικοί του Άιχμαν έφτασαν στην Ελλάδα για να προετοιμάσουν το έδαφος για την εκτόπιση των Εβραίων απ’ τη Θεσ/νίκη στην οποία ήταν συγκεντρωμένα τα δύο τρίτα των ελληνο-εβραίων (50 χιλιάδες περίπου άνθρωποι). Πρωταγωνιστής ήταν ο δρ Μέρτεν. Ορισαν ένα εβραϊκό συμβούλιο με αποτέλεσμα μέσα σε δύο μήνες να εκτοπίσουν και να μεταφέρουν στο στρατόπεδο Μπέργκεν- Μπέλσεν….
Ομως, ο Μέρτεν ισχυρίστηκε στη δίκη του Άιχμαν ότι ούτε αυτός ούτε ο Άιχμαν ήξεραν τίποτα. Αντίθετα (είπε) πως ο Άιχμαν βοήθησε ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη να “σωθούν” είκοσι χιλιάδες γυναικόπαιδα…
Ομως από την πλευρά του ο Άιχμαν τα αρνήθηκε όλα. Δήλωσε πως δεν είχε πάει ποτέ στη Θεσσαλονίκη και, φυσικά, δεν είχε δει ποτέ τον “αξιότιμο” Μ. Μέρτεν…
Προς το τέλος του επιλόγου της η Χάννα Αρεντ γράφει και τα εξής:
…”Από τη στιγμή που όλη η κοινωνία είχε υποκύψει στον Χίτλερ, με τον άλφα ή τον βήτα τρόπο, είχαν ουσιαστικά εξαφανιστεί τα ηθικά αξιώματα που καθόριζαν την κοινωνική συμπεριφορά και οι θρησκευτικές εντολές που κατευθύνουν την συνείδηση
“ΟΥ ΦΟΝΕΥΣΕΙΣ”.
ΑΠΟΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ
Πάντως όλοι οι Γερμανοί – Εβραίοι καταδίκασαν το κύμα της ομοφωνίας που παρέσυρε τον γερμανικό λαό το 1933 και εν μια νυκτί, μετέτρεψε τους Εβραίους σε παρίες….
Ομως, άραγε έχουμε αντιληφθεί ότι κανένας τους ποτέ δεν αναρωτήθηκε πόσοι ομοφυλοί τους θα έκαναν ακριβώς το ίδιο άμα τους επιτρεπόταν; Και δυστυχώς, για τους σημερινούς κατοίκους του Ισραήλ, έκαναν το δικό τους έγκλημα σε άλλους γύρω τους, με απάνθρωπο τρόπο σε πλείστες όσες περιπτώσεις, έκτοτε, όπως έκαναν πρόσφατα και στη Γάζα. Χωρίς να έχουν συνετιστεί καθόλου, από το δικό τους ολοκαύτωμα!
Εν τούτοις, στις σύγχρονες εκδηλώσεις ρατσιστικής βίας όπως οι πρόσφατες πυρπολήσεις στη συναγωγή των Χανίων είναι ιδιαίτερα ειδεχθείς και πρέπει να αποδοκιμασθούν ΓΕΝΙΚΑ, γιατί έτσι διαιωνίζεται η κοινοτοπία του ΚΑΚΟΥ με συνέχιση πότε από εδώ και πότε από εκεί του ολοκαυτώματός του στους σύγχρονους καιρούς!
Εξάλλου τα Χανιά έχουν μια πολυεθνική ζωή αιώνες. Μέσα στα πλαίσια της οποίας από το 1500 μ.Χ. (αλλά και από το τέλος της αρχαιότητας) Εβραίοι της διασποράς αποτελούσαν μια κοινότητα που συμβίωνε ειρηνικά με τους Χανιώτες, καθώς και με τους Κρήτες γενικότερα στην υπόλοιπη Κρήτη.
Επιπρόσθετα τα Χανιά έζησαν με θλίψη στην κατοχή τον πνιγμό των 300 Εβραίων Χανιωτών και των 100 μικρών παιδιών τους.
Με αναμνηστική ανθρώπινη ευαισθησία αυτού του γεγονότος αλλά πέραν τούτου, γιατί τα Χανιά της μεγάλης βενιζελικής δημοκρατικής παράδοσης και της τουριστικής φιλοξενίας θα πρέπει να χαρακτηριστούν διεθνώς ως ρατσιστική πόλη;