Α. ΖΩΗΣ
aπε – μπε
» Με στόχο την ενίσχυση του κλάδου της προβατοτροφίας
Νέες μεθόδους αναπαραγωγής σε πρόβατα εφαρμόζει το Τμήμα Ζωικής Παραγωγής του ΤΕΙ Λάρισας, σε μία προσπάθεια ενίσχυσης ενός κλάδου, της προβατοτροφίας, που αποτελεί τον κυριότερο “βραχίονα” της ελληνικής κτηνοτροφίας, με σημαντικό ρόλο στην ελληνική οικονομία.
Η εφαρμογή προγραμμάτων ρύθμισης της αναπαραγωγικής σε προβατίνες γαλακτοπαραγωγής στοχεύει στη βελτίωση της διαχείρισης και του κέρδους μιας εκτροφής. Μάλιστα, παρότι η εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων μπορεί να αποφέρει πολλά οφέλη στον παραγωγό, δεν εφαρμόζεται ευρέως στην Ελλάδα, κάτι που οφείλεται σε πλήθος παραγόντων, όπως το υψηλό κόστος, η δυσκολία εφαρμογής τέτοιων προγραμμάτων και τελικά η μεγάλη διακύμανση που παρατηρείται στο ποσοστό εγκυμοσύνης των ζώων.
Την τελευταία δεκαετία, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Ζωικής Παραγωγής του ΤΕΙ Λάρισας Σεραφείμ Παπαδόπουλος, γίνονται προσπάθειες εφαρμογής νέων πρωτοκόλλων – βραχείας αγωγής προγεσταγόνων (προγεσταγόνα είναι συνθετικές προγεστερόνες εμποτισμένες σε σφουγγάρια πολυουρεθανίου που τοποθετούνται ενδοκολπικά στα θηλυκά για τον τεχνητό έλεγχο της εμφάνισης των οίστρων ταυτόχρονα σε όλα τα ζώα στα οποία τοποθετήθηκαν), συγχρονισμού των οίστρων για την εφαρμογή της τεχνητής σπερματέγχυσης (Τ.Σ.) σε προβατίνες ξενικών και ελληνικών φυλών έναντι της συνήθους αγωγής με μακράς διάρκειας αγωγής προγεσταγόνων 12-14 ημερών.
Οι ερευνητές, την τελευταία 15ετία, απέδειξαν ότι η μακράς διάρκειας αγωγή προγεσταγόνων για τον συγχρονισμό των οίστρων σε προβατίνες και αίγες, συχνά επιδρά αρνητικά στη γονιμότητα των ζώων. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην αρνητική επίδραση που ασκεί η συνθετική προγεστερόνη των προγεσταγόνων στην κατά κύματα ανάπτυξη των ωοθυλακίων της ωοθήκης καθώς και στην υγεία – ποιότητα αυτών των ωοθυλακίων.
Συγκεκριμένα, έχει βρεθεί ότι η βραχείας διάρκειας αγωγή με προγεσταγόνα σε προβατίνες καραγκούνικης φυλής αποδίδει χαμηλότερο ποσοστό εγκυμοσύνης μετά από τυφλή Τ.Σ. (στις 53-55 ώρες μετά την αφαίρεση των σπόγγων) σε σχέση με τη μακράς διάρκειας αγωγή, που συνήθως εφαρμόζεται στην πράξη. Το ποσοστό εγκυμοσύνης μετά από Τ.Σ. σε προβατίνες της ίδιας φυλής του Σταθμού Γεωργικής Έρευνας Καρδίτσας, που υποβάλλονται σε αγωγή με προγεσταγόνα για 14 ημέρες, κυμαίνεται από 50 έως 52%, ενώ μετά από φυσική οχεία κυμαίνεται από 56 έως και 70% ανάλογα με τη χρονική περίοδο των οχειών.
Ωστόσο, σε πρόσφατη έρευνα -αναφέρει ο κ. Παπαδόπουλος- βρέθηκε ότι το ποσοστό εγκυμοσύνης μετά από φυσική οχεία είναι μεγαλύτερο σε καραγκούνικα ζώα που υποβάλλονται σε βραχείας διάρκειας αγωγή με προγεσταγόνα σε σχέση με της μακράς διάρκειας αγωγή.
Σε συμφωνία βρίσκονται τα αποτελέσματα ερευνών που έγιναν σε ξενικές φυλές, σύμφωνα με τα οποία τα ποσοστά εγκυμοσύνης μετά από φυσική οχεία είναι το ίδιο καλά ή ακόμη και καλύτερα στη βραχείας διάρκειας αγωγή σε σχέση με τη μακράς διάρκειας.
ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΡΕΥΝΑ
Σε πρόσφατη έρευνα του κ. Παπαδόπουλου μελετήθηκε η γονιμότητα προβατίνων σε σχέση με το χρόνο εφαρμογής τεχνητής σπερματέγχυσης μετά από μικρής διάρκειας αγωγή με προγεσταγόνα (5-7 ημέρες). Στον πειραματισμό συμμετείχαν προβατίνες καραγκούνικης φυλής και Χίου.
Η έρευνα κατέδειξε ότι η επιτυχία της τεχνητής σπερματέγχυσης μετά από μικρής διάρκειας αγωγή με προγεσταγόνα εξαρτάται από το χρόνο εφαρμογής της Τ.Σ. σε σχέση με τη φυλή. Συγκεκριμένα, σε προβατίνες καραγκούνικης φυλής, η εφαρμογή Τ.Σ. στις 54 ώρες μετά την αφαίρεση των σπόγγων, ακολουθώντας βραχείας διάρκειας αγωγή, απέδωσε μεγαλύτερο ποσοστό εγκυμοσύνης σε σύγκριση με την εφαρμογή της Τ.Σ. στις 48 ώρες (40% έναντι 14,3%).
Σε αντίθεση, για τις προβατίνες της φυλής Χίου τα ποσοστά εγκυμοσύνης δεν διέφεραν μεταξύ των δύο χρόνων (40% και 50% στις 48 και 54 ώρες, αντίστοιχα). Οι διαφορές αυτές μπορεί να οφείλονται στη διαφορετική χρονική στιγμή εμφάνισης και διάρκειας του οίστρου και συνεπώς στο διαφορετικό χρόνο ωοθυλακιορρηξίας μεταξύ των δύο αυτών φυλών προβάτων όταν υποβάλλονται σε μικρής διάρκειας αγωγή με προγεσταγόνα.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η ορθή εφαρμογή των κατάλληλων -κατά περίπτωση- προγραμμάτων ρύθμισης της αναπαραγωγής και τεχνητής σπερματέγχυσης μπορεί, κατά τον κ. Παπαδόπουλο, να αποφέρει πολλά οφέλη στον παραγωγό. Συνήθως, στην Ελλάδα εφαρμόζονται συγκεκριμένα πρωτόκολλα συγχρονισμού των οίστρων, δίχως να λαμβάνονται υπόψη η φυσιολογία του οιστρικού κύκλου της εκάστοτε φυλής και η εποχή του έτους. Έτσι, παρατηρείται μεγάλη διακύμανση στην αποτελεσματικότητα συγχρονισμού των οίστρων και στο ποσοστό εγκυμοσύνης των ζώων.
Δεδομένου ότι κανένα από τα προγράμματα ρύθμισης του οιστρικού κύκλου και τεχνητής σπερματέγχυσης δεν οδηγεί στο ίδιο ποσοστό επιτυχίας σε όλες τις φυλές ζώων και τις εκτροφές και σε κάθε εποχή, πρέπει να ελέγχονται διάφορα πρωτόκολλα συγχρονισμού των οίστρων και διάφοροι χρόνοι διενέργειας σπερματέγχυσης.
Επίσης, νεότερα επιστημονικά δεδομένα σε ό,τι αφορά στη φυσιολογία της ανάπτυξης των ωοθυλακίων και των ορμονικών αλληλεπιδράσεων κατά τη διάρκεια του οιστρικού κύκλου αναδεικνύουν την αναγκαιότητα τροποποίησης και εφαρμογής εναλλακτικών προγραμμάτων ρύθμισης του οιστρικού κύκλου και τυφλής τεχνητής σπερματέγχυσης.
Τα προγράμματα αυτά στοχεύουν στη βελτίωση της γονιμότητας των ζώων και στη μείωση των παρενεργειών που μπορεί να προκληθούν από την ορμονική αγωγή.
