Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Αφιέρωμα σε 6 Χανιώτες σκιτσογράφους

Εξι διακεκριμένους Χανιώτες σκιτσογράφους που μ’ ένα χαρτί κι ένα πενάκι για πολλά χρόνια υπηρέτησαν και υπηρετούν την τέχνη του σκίτσου και της γελοιογραφίας, παρουσιάζει στις 6 Οκτωβρίου το 2ο Γυμνάσιο Χανίων.
Ο Ηλίας Σκουλάς, ο Σπύρος Ορνεράκης, ο Ανδρέας Πετρουλάκης, ο Γρηγόρης Νιόλης, ο Βαγγέλης Ελευθερίου και ο Μπάμπης Κιαγιάς εκθέτουν από δεκαέξι έργα ο καθένας στον χώρο του 2ου Γυμνασίου Χανίων σχολιάζοντας, γελοιογραφώντας και σαρκάζοντας την επικαιρότητα.
Στα ´χνάρια´ της γελοιογραφίας και μαθητές – μικροί σκιτσογράφοι του 2ου Γυμνασίου, που συμμετέχουν στο εργαστήριο σκίτσου το οποίο θα πραγματοποιείται για τέσσερα συνεχόμενα ακόμη Σαββατοκύριακα από τις 10 π.μ έως τη  1 μ. στον χώρο του 2ου Γυμνασίου. Τα έργα των παιδιών θα εκτεθούν μαζί με αυτά των καταξιωμένων σκιτσογράφων.
Με αφορμή την έκθεση που διοργανώνει στους χώρους του το 2ο Γυμνάσιο Χανίων, τα ´Χ.Ν.´ μίλησαν με δύο από τους Χανιώτες σκιτσογράφους τον Σπύρο Ορνεράκη και τον Ηλία Σκουλά, για τον ρόλο της σάτιρας σε περιόδους κρίσης και τα όρια αυτής με αφορμή τα σκίτσα του Μωάμεθ που δίχασαν τον Τύπο και την κοινή γνώμη, αλλά και τις αναμνήσεις τους από τα Χανιά.

Ηλίας Σκουλάς: Στις κρίσεις η γελοιογραφία βρίσκει έρεισμα
Στις κρίσεις η γελοιογραφία βρίσκει ερείσματα, λέει ο Ηλίας Σκουλάς ο οποίος γεννήθηκε το 1927 στα Χανιά και από τον Αλικιανό, βρέθηκε 20 χρονών στην Αθήνα όπου και ασχολήθηκε με τη γελοιογραφία σε εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας όπως: ´Απογευματινή´, ´Μεσημβρινή´, ´Ελεύθερος Τύπος´, ´Εθνος´ καθώς και σε περιοδικά. Έχει λάβει μέρος σε παγκόσμιες και ελληνικές εκθέσεις και έχει στο ενεργητικό του τέσσερις ατομικές εκθέσεις όπως επίσης και δεκατρία βιβλία με γελοιογραφίες.
«Η καταγωγή μου είναι από τον Αλικιανό. Από τα Χανιά έφυγα όταν έγινα 20 χρονών. Στα 25 άρχισα να ασχολούμαι με το σκίτσο δουλεύοντας σε εφημερίδες. Μια ζωή έλεγα: «Μακάρι να μπορούσα να δουλεύω ως σκιτσογράφος στα Χανιά, αλλά δεν ήταν εύκολο γιατί οι εφημερίδες τότε ήταν λίγες».
Τα σκίτσα του Μωάμεθ
«Αυτά που γίνονται τώρα, έχουν ξαναγίνει και παλιότερα. Ισως αυτά που συμβαίνουν (από κάποιους γελοιογράφους) είναι υπερβολικά. Διότι δεν είδα ποτέ τους Μουσουλμάνους σκιτσογράφους -οι οποίοι είναι και πάρα πολύ καλοί- να κάνουν σκίτσα κατά του Χριστιανισμού. Σε θέματα θρησκευτικών πεποιθήσεων θα πρέπει να υπάρχει σεβασμός».
Γελοιογραφία και κρίση
«Στις κρίσεις η γελοιογραφία βρίσκει πιο εύκολα ερείσματα. Αν έκανα το σκίτσο αυτής της εποχής, τα χρώματα θα ήταν ασπρόμαυρα. Μάλλον θα επικρατούσε το μαύρο…»
Σκίτσο και Τύπος
Στα νέα παιδιά, που έχουν μεράκι για το σκίτσο, ο ίδιος θα λεγε πως «οι ιδέες δεν διδάσκονται. Χρειάζεται κάποια εκπαίδευση στο σχέδιο αλλά σιγά – σιγά πρέπει να φτιάξουν την δική τους ´γραμμή´. Αλλωστε οι περισσότεροι μεγάλοι σκιτσογράφοι, ήταν αυτοδίδακτοι και ταυτόχρονα παρακολουθούσαν ελληνικά και ξένα έντυπα. Το μέλλον του Τύπου έχει άμεση σχέση με τους σκιτσογράφους. Διότι εδώ και χρόνια δείχνει να δοκιμάζεται. Αυτό ίσως εν μέρει να οφείλεται στο γεγονός ότι λίγοι εκδότες είναι δημοσιογράφοι. Ολοι είναι επιχειρηματίες και οι εκδόσεις γίνανε επιχειρήσεις με ένα σωρό ´άλλες δουλειές´».   

Σπύρος Ορνεράκης: Σε καταστάσεις ´σκλαβιάς´ σάτιρα δεν γίνεται
Ο Σπύρος Ορνεράκης ξεκίνησε να σχεδιάζει ως παιδί στα χαλάσματα της παλιάς του γειτονιάς, εκεί όπου μεγάλωσε δίπλα στην Καθολική Εκκλησία στο ενετικό λιμάνι των Χανίων. Με την οξεία και διαπεραστική του ματιά, κατάφερε να γίνει γνωστός ως πολιτικός γελοιογράφος, από τη συνεργασία του με όλες σχεδόν τις πολιτικές εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας της χώρας. Σήμερα έχει περάσει αισίως τα 70 χρόνια, αλλά η ματιά του δεν έχασε τα νεανικά της αντανακλαστικά.
Εύστοχος και επίκαιρος ο Σπύρος Ορνεράκης μας θυμίζει στιγμές της καθημερινής μας ζωής διανθισμένες με χιούμορ, ευρηματικότητα, φαντασία και κριτική διάθεση και μιλά στα ´Χ.Ν.´ γι’ αυτήν τη συναρπαστική διαδρομή στον κόσμο του σκίτσου και της γελοιογραφίας που άρχισε από τα Χανιά.
Σχεδιάζοντας στη γειτονιά της Φραγκοκκλησιάς
«Ηταν συγκινητική η ιδέα του Αντώνη Αθανασάκη, διευθυντή του 2ου Γυμνασίου για την έκθεση, διότι με τα Χανιά ποτέ δεν χάλασα τους δεσμούς μου. Είναι η ´ες αεί´ πατρίδα μου. Για μένα είναι ένας τρόπος επανασύνδεσης με τον χώρο και τους συμπατριώτες μου Χανιώτες. Αλλωστε η μισή καταγωγή μου είναι από τον Φουρνέ και η άλλη μισή από τον Αποκόρωνα. Τα παιδικά μου βιώματα είναι από τα Χανιά, αφού γεννήθηκα μέσα στη Φραγκοκκλησιά στην Καθολική Εκκλησία της οδού Χάληδων, εκεί που σήμερα είναι το Λαογραφικό Μουσείο. Εκεί μεγάλωσα μέχρι τα δέκα μου χρόνια. Εκεί είναι και οι πρώτες μου εικόνες, την εποχή που στα μισά Χανιά είχαν πέσει βόμβες των Γερμανών και ως παιδί έπαιζα μέσα στα χαλάσματα. Δραπέτευα από τον μεσημεριάτικο ύπνο των γονιών μου και καβάλαγα, τις μάντρες, τα χαλάσματα και ζούσα μέσα στο όνειρο και στο παραμύθι. Διότι φανταζόμουν με το μυαλό μου τις ζωές που υπήρχαν, τους πολέμους, Τούρκους και Βενετσιάνους, τους πειρατές… Μπορώ να πω ότι αυτός ο τόπος με ευνόησε για να αναπτύξω τη φαντασία μου».
Το πρώτο μου σκίτσο
«Το πρώτο μου ξύλο στο σχολείο, το έφαγα γιατί λέρωνα τα τετράδια μου με σκίτσα και φιγούρες. Για μένα ήταν αδιανόητο να κρατάω μολύβι και χαρτί και να μην το γεμίζω. Εγώ ως παιδί 6 χρονών μόλις, ξεκίνησα να κάνω σκίτσα σε τσιμέντο με μία πέτρα. Επειτα ως μαθητής τις αφηγήσεις στους φίλους μου, τις έκανα σχεδιάζοντας… κουβάλαγα και μια δυσλεξία βέβαια που υπήρξε αφορμή για να με απορρίψουν στην Α´ Δημοτικού… Κάτι που με επηρέασε καίρια ως μαθητή καθώς με είχε αποκόψει για πάρα πολλά χρόνια από τη μαθητεία του σχολείου. Ο,τι ήταν μαθητικό το έβαζα στην άκρη. Μπορούσα να διαβάζω δέκα πράγματα αρκεί να μην ήταν σχολικά. Πέρασα από τα περισσότερα Δημοτικά Σχολεία των Χανίων και τα Γυμνάσια μεταξύ αυτών και το 2ο Γυμνάσιο. Ομως το σκίτσο πάντα βασίλευε στη ζωή μου και ήταν αυτό που με έβγαζε ´ασπροπρόσωπο´ στις συναναστροφές με τους συμμαθητές μου. Ηταν το μεγάλο μου ατού για να κατακτήσω τους φίλους μου, τη συμπάθεια των κοριτσιών…. Σκίτσαρα και έτσι επιβίωνα».
Τα σκίτσα του Μωάμεθ
Πρόσφατα η γερμανική οικονομική εφημερίδα ´Φαϊνάνσιαλ Τάιμς Ντόιτσλαντ´ εξέφρασε στην πρώτη σελίδα της την υποστήριξή της προς τη γαλλική εβδομαδιαία σατιρική εφημερίδα ´Σαρλί Εμπντό´, η οποία δημοσίευσε σκίτσα του Μωάμεθ. Ομως ο υπόλοιπος Τύπος παραμένει διχασμένος στο θέμα και οι απόψεις παραμένουν αντιφατικές για τα όρια της σάτιρας. Πού μπαίνει το όριο στη σάτιρα; τον ρωτάμε. «Είναι γνωστή η ιστορία καθώς και πριν δύο χρόνια είχε συμβεί το ίδιο ζήτημα με την απεικόνιση του Μωάμεθ και τις αναστολές των Μωαμεθανών. Ως συνάδελφοι υποχρεωθήκαμε να συμπαρασταθούμε στην ελευθερία που πρέπει να έχει ένας σκιτσογράφος για να δημιουργεί, διότι δεν γίνεται διαφορετικά. Σε καταστάσεις ´σκλαβιάς´ σάτιρα δεν γίνεται. Γι’ αυτό και μέσα στη Χούντα και σε όλες τις δύσκολες περιόδους, η σάτιρα προσπαθούσε με κάποιο τρόπο να ξεγλιστρήσει από τη σκλαβιά. Καθεστώτα ή νοοτροπίες που δεν σου επιτρέπουν να τις σατιρίσεις είναι εντελώς ξένες, πολύ περισσότερο σε εμάς τους σατιρικούς σκιτσογράφους. Ωστόσο εγώ προσωπικά, σέβομαι τα πιστεύω των ανθρώπων. Δεν μπορώ να προσβάλω κάποιον επειδή είναι μωαμεθανός, χριστιανός ορθόδοξος ή καθολικός. Μεγάλωσα ανάμεσα σε καθολικούς μέσα σε μια ορθόδοξη κοινωνία, όμως δεν είχα ποτέ αναπτύξει μέσα μου το αίσθημα των διακρίσεων για τα πιστεύω των ανθρώπων. Νομίζω ότι είναι μεγάλη απόφαση να αφήσεις τον άλλον να πιστεύει αυτό που θέλει. Το επιχείρημά σου μπορείς να το πεις αλλά όχι να τον ειρωνευτείς και το κυριότερο να του θίξεις το θρησκευτικό του συναίσθημα. Είναι και θέμα ήθους. Πιστεύω ότι πολλοί από εμάς υπερβαίνουμε κάποιες φορές στο ηθικό κομμάτι».
Γελοιογραφία και κρίση
Σε περιόδους κρίσης η γελοιογραφία έχει έναν ειδικό ρόλο. Λένε πως ένα σκίτσο ´κόκκαλα δεν έχει μα κόκκαλα τσακίζει´….
«Το χιούμορ γεννιέται πραγματικά στις κρίσεις. Αυτό είναι ένα γενικότερο χαρακτηριστικό του χιούμορ. Η καταπίεση που δέχεται από τις κρίσεις που περνάει, έχει ως αποτέλεσμα το χιούμορ να αναπτύσσεται στα ανέκδοτα, στη σάτιρα, στο Θέατρο. Σε όλους τους καιρούς της κρίσης κόσμος έχει ανάγκη να γελάσει, είναι κάτι πηγαίο. Ο γελοιογράφος δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος από όλο αυτό. Και έχει διαφορά να λες εξυπναδούλες από το να σατιρίζεις.
«Πώς θα σκιτσάρατε τους πολιτικούς ή την πολιτική αυτήν την περίοδο στην Ελλάδα;», τον ρωτάμε. «Λαμβάνοντας τα μηνύματα του κόσμου- διότι πέρα από τις προσωπικές μας καταγραφές, εντυπώσεις ή αισθήσεις- εμπνεόμαστε βασικά από το πώς νοιώθει ο κόσμος. Επομένως βλέποντας την γενική ατμόσφαιρα που υπάρχει στον κόσμο σήμερα, τα χρώματα του σκίτσου μάλλον σκούρα και πολύ μαύρα είναι, και προσπαθούμε αυτά τα πολύ μαύρα χρώματα, να τα κάνουμε να φαίνονται λίγο χρωματιστά. Να τους τα κάνουμε ωραία δεν γίνεται με τίποτα».


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

1 Comment

  1. Καλημέρα σας, θα ήθελα βοήθεια με το να βρω σκιτσογράφο (από Κρήτη κατά προτίμηση) για δυο παιδικά βιβλία. Σας ευχαριστώ πολύ εκ των προτέρων.

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα